این روزها برای خرید هر چیزی هزاران فروشگاه آنلاین وجود دارد. هر محصولی که بخواهید بخرید، می‌بینید در سایت‌ها و شبکه‌های مجازی انواع و اقسام آن موجود است. حتی میبینیم فروشگاه‌های سنتی محبوب شهرمان هم هر کدام یک سایت یا فروشگاه آنلاین افتتاح کرده‌اند.
به این نوع تجارت در دنیای آنلاین، تجارت الکترونیک گفته می‌شود. تا به حال برایتان سوال شده که چرا تقریبا همه‌ی بیزینس‌ها دارند به سمت تجارت آنلاین می‌روند؟ چه مزایایی نصیبشان می‌شود؟ ما در این مقاله تلاش کرده‌ایم تا با معرفی مفصل این نوع تجارت به سوالات شما پاسخ دهیم.
طراحی سایت فروشگاهی با وبکده
تجارت الکترونیک یا E-Commerce به خرید و فروش محصولات و خدمات در فضای اینترنت گفته می‌شود. انتقال پول، سرمایه و داده به صورت آنلاین نیز جزو این تجارت محسوب می‌شود. یعنی در واقع هر گونه فعالیت تجاری در فضای اینترنت که به فروش و انتقال پول ختم شود را تجارت الکترونیک می‌گویند. توجه داشته باشید که این تجارت را با کسب و کار الکترونیکی (E-Business) اشتباه نگیرید.
کسب و کار الکترونیکی به تمامی جنبه‌های عملیاتی یک کسب و کار آنلاین گفته می‌شود. ولی تجارت الکترونیک که از طریق کامپیوتر، تبلت یا تلفن همراه صورت میگیرد، مثل این می‌ماند که شما یک کاتالوگ دیجیتال را مشاهده کنید و محصولی را از این کاتالوگ دیجیتال خریداری کنید. امروزه فروش محصولاتی مثل کتاب، فیلم، بلیط هواپیما، سهام بورس و هر چیزی که فکرش را بکنید با این نوع تجارت امکان پذیر است. از معروف‌ترین فروشگاه‌های آنلاین می‌توانیم به آمازون، دیجی کالا و eBay اشاره کنیم.
![تجارت الکترونیک چیست؟]()
تجارت الکترونیک چگونه آغاز شد؟
این نوع تجارت با انجام اولین خرید و فروش آنلاین شکل گرفت. در 11 آگوست 1994 مردی از طریق وب سایت خود به اسم NetMarket یک سی دی از گروه موسیقی Sting را به دوستش فروخت. در واقع این خرده فروشی آمریکایی اولین سایتی بود که از طریق فضای وب محصولی را به فروش رساند. از آن زمان تا به حال، تجارت الکترونیک پیشرفت‌های زیادی داشته است و هر روزه افراد تلاش می‌کنند تا محصولات را راحت‌تر در فضای آنلاین در اختیار مشتریان خود قرار دهند. طبق تخمینی که زده شده، میزان فروش الکترونیکی در سال 2020 چیزی حدود 27 تریلیون دلار بوده است.
انواع تجارت الکترونیک
1. تجارت B2B (بیزنس با بیزنس):
در این نوع تجارت آنلاین، یک بیزنس محصولات یا خدمات خود را به بیزنس دیگری می‌فروشد. معمولا چرخه‌ی فروش در این نوع تجارت گسترده‌تر بوده اما محصولات ارزش بالاتری دارند و ارتباط بین طرفین ماندگارتر خواهد بود. تقریبا تمامی خرید و فروش‌هایی که بین دو شرکت صورت می‌گیرند جزو این دسته محسوب می‌شوند. این نوع تجارت بیشتر برای شرکت‌های تولیدی و عمده‌فروشان کاربرد دارد.
2. تجارت B2C (بیزنس به مصرف کننده):
این تجارت آنلاین شباهت زیادی با فروشگاه‌های معمولی دارد که در آن‌ها مشتریان از یک فروشگاه مایحتاج خود را خریداری می‌کنند. تمامی خرده فروشی‌های آنلاین از این نوع تجارت استفاده می‌کنند.
این نوع روابط معمولا راحت‌تر صورت می‌گیرند، اما احتمال قطع شدن ارتباط بیزنس با مشتری در آن‌ها زیاد است و معمولا روابط تجاری به این سبک تداوم ندارد. این نوع تجارت آنلاین در چند سال اخیر پیشرفت‌های شگفت انگیزی داشته و شامل تمامی وسایلی می‌شود که روزانه با آن‌ها سر و کار داریم.
![تجارت الکترونیک در ایران]()
3. تجارت C2C (مصرف کننده با مصرف کننده):
این نوع تجارت شامل تمامی خرید و فروش‌هایی می‌شود که بین دو مصرف کننده صورت میگیرد. معمولا در این نوع روابط تجاری، یک طرف سوم محیطی آنلاین را فراهم می‌کند تا مردم بتوانند محصولات سالم یا مصرف شده‌ی خود را برای فروش بگذارند. معروف‌ترین نمونه‌ی این نوع تجارت در کشور ما، اپلیکیشن دیوار است.
4. تجارت C2B (مصرف کننده به بیزنس):
همانطور که مشاهده می‌کنید، این نوع تجارت دقیقا برعکس تجارت B2C است. در این روش افراد محصولاتی را برای فروش در فضای مجازی قرار می‌دهند و شرکت‌هایی که به دنبال آن محصولات هستند، در نقش خریدار ظاهر می‌شوند. یک طراح گرافیک را در نظر بگیرید که چندین نوع طرح مختلف را برای فروش می‌گذارد و یک شرکت می‌آید و یکی از لوگوهایی که طراحی کرده را از او می‌خرد.
مزایای تجارت الکترونیک
• قابل دسترس بودن: با این نوع تجارت، دیگر لازم نیست نگران کمبود وقت و بسته بودن فروشگاه‌ها باشید. فروشگاه‌های آنلاین هفت روز هفته و 24 ساعت روز در دسترس شما قرار دارند. فروشندگان نیز می‌توانند در تمامی ساعات روز بدون صرف وقت محصولات خود را بفروشند.
• تنوع بیشتر محصولات: بسیاری از فروشگاه‌های آنلاین محصولات و خدمات بیشتری را در مقایسه با رقبای غیر آنلاین خود ارائه می‌کنند. این موضوع می‌تواند برای فروشنده‌ها هم منافعی داشته باشد، چون دیگر لازم نیست تمامی محصولات خود را در جایی مثل فروشگاه بچینند و با کمبود جا مواجه نخواهند شد.
• کاهش هزینه‌ها: معمولا هر وقت چیزی زیاد رونق میگیرد و همه به سمت آن می‌روند، باید نتیجه بگیریم که در آن زمینه سود زیادی برای افراد وجود دارد. تجارت الکترونیک هم در چند سال اخیر مورد استقبال زیادی قرار گرفته است. علت اصلی آن کم شدن هزینه‌ها برای دو طرف قضیه است.
در این نوع تجارت از یک طرف فروشنده‌ها می‌توانند هزینه‌های ناشی از مسائل فیزیکی را حذف کند و فقط روی بازاریابی و تبلیغات آنلاین تمرکز کند. از طرف دیگر وقتی هزینه‌های فروشنده کم‌تر شود، محصولات و خدمات خود را با قیمت کم‌تری در اختیار مشتریان قرار می‌دهد. همچنین بسیاری از فروشگاه‌های آنلاین تخفیفات ویژه‌ی زیادی را به صورت ماهانه و حتی روزانه برای مشتریان خود در نظر می‌گیرند.
![کاربرد تجارت الکترونیک]()
معایب تجارت الکترونیک
• خدمات رسانی محدود: فرض کنید در یک فروشگاه آنلاین به دنبال خرید یک کامپیوتر هستید. در این شرایط شما نمی‌‌توانید از فروشنده بخواهید تا ویژگی‌های یک مدل کامپیوتر به خصوص را برای شما توضیح دهد. البته امروزه بسیاری از سایت‌ها قابلیت چت آنلاین با تیم پشتیبانی خود را فراهم می‌کنند، اما ممکن است این برای شما کافی نباشد و به مشورت حضوری اعتماد بیشتری داشته باشید.
• زمان انتظار: زمانی که یک محصول را به صورت آنلاین خریداری می‌کنید، باید مدتی منتظر بمانید تا به دستتان برسد. گاهی این زمان ممکن است حتی بیش از یک هفته طول بکشد. اما با پیشرفت تجارت الکترونیک و همه‌گیر شدن خرید آنلاین، اکثر فروشگاه‌ها از پست پیشتاز برای ارسال محصولات خود استفاده می‌کنند تا زمان انتظار مشتری را به حداقل برسانند.
• لمس نکردن محصولات: گاهی تصاویر یک محصول به تنهایی به شما اطمینان کافی از کیفیت آن را نمی‌دهند. همچنین احتمال دارد محصولی را بخرید و وقتی به دستتان رسید، می‌بینید که زمین تا آسمان با چیزی که در عکس دیده بودید، متفاوت است. این موضوع به ویژه در محصولاتی مثل پوشاک اهمیت زیادی دارد، چون جنس و ظاهر آن‌ها برای مشتری مهم است.
چرا امروزه استفاده از تجارت الکترونیک در کسب و کارها ضروری است؟
شاید برایتان سوال باشد که اهمیت استفاده از تجارت الکترونیک چیست و چرا امروزه اکثر کسب و کارها از آن کمک می‌گیرند؟ ما در اینجا برای پاسخ به سوال شما، 3 علت اصلی را بیان کرده‌ایم:
باعث گسترش برند شما می‌شود
این نوع تجارت، راهی ایده‌آل برای ارتقای فروشگاه معمولی خود به یک فروشگاه خلاقانه، گسترده و محبوب است. با ارائه‌ی 24 ساعته‌ی انواع محصولات و خدمات از طریق سایت، وبلاگ یا شبکه‌های مجازی خود، کسب و کار شما دیگر فقط به یک فروشگاه محدود نمی‌شود. همچنین برای گسترش فروشگاه خود دیگر لازم نیست نگران موقعیت مکانی و کوچک بودن مغازه‌ی خود باشید. در واقع فروشگاه می‌تواند به وسعت فضای آنلاین شما گسترش پیدا کند.
![انواع تجارت الکترونیک]()
باعث افزایش فرصت‌ها و فروش شما می‌شود
یک فروشگاه آنلاین در تمامی ساعات روز در دسترس است، یعنی اگر در فروشگاه آفلاین خود در چند ساعت مشخص مشتری دارید، با تجارت آنلاین فرصت‌های شما برای جذب مشتری نامحدود است. این موضوع برای افرادی که زندگی پر مشغله‌ای دارند یا به دنبال خرید راحت وسایل مورد نیاز خود هستند، بسیار جذاب است. همچنین تعداد افرادی که از خیابان فروشگاه آفلاین شما می‌گذرند را با افراد حاضر در فضای مجازی مقایسه کنید. واضح است که تعداد مشتریان احتمالی در فضای اینترنت بسیار بیشتر است.
قابلیت تحلیل بهتر مشتریان
ممکن است شما در فروشگاه فیزیکی خود بتوانید یک سری آمارهای کلی راجع به مشتریان و میزان فروش خود تهیه کنید، اما این آمارها را با قابلیت‌هایی که تجارت آنلاین در این زمینه در اختیار شما قرار می‌دهد، نمی‌توان مقایسه کرد.
کافی است یک سری کدهای مخصوص در صفحات سایت خود وارد کنید تا در زمانی کوتاه اطلاعاتی راجع به محصولات مشاهده شده، محصولات خریداری شده، رد‌ه‌ی سنی مشتریان، نحوه‌ی ورود مشتریان به سایت شما، زمان خرید، میزان به اشتراک گذاشتن محصولات و بسیاری از اطلاعات مفید دیگر در مورد کسب‌وکارتان را مشاهده کنید. تحلیل این آمارها می‌تواند به شما کمک کند تا نقاط قوت خود را بشناسید و ایرادات کسب و کار خود را برطرف کنید.
در تجارت الکترونیک از چه ابزارهایی استفاده می‌کنند؟
در این بخش می‌خواهیم ببینیم این نوع تجارتی که آنقدر از آن تعریف کردیم، با استفاده از چه ابزارهایی راه اندازی می‌شود. برای این کار ما 7 نوع ابزار کلی را معرفی کرده‌ایم:
1. پلتفرم E-Commerce
اولین و مهم‌ترین چیزی که در تجارت الکترونیک اهمیت دارد، انتخاب پلتفرم مخصوص آن است. این پلتفرم‌ها ساخته شده‌اند تا ابزار و خدمات لازم برای راه اندازی تجارت آنلاین را در اختیار بیزنس‌ها قرار بدهند. هر یک از این پلتفرم‌ها خدمات مخصوصی را با توجه به کسب و کارهای مختلف عرضه می‌کنند که شما می‌توانید با توجه به حوزه‌ی کاری خود مناسب ترین آن‌ها را انتخاب کنید.
![مزایا و معایب تجارت الکترونیک]()
2. سیستم‌های انتقال پول دیجیتالی
یکی از راه‌های گسترش تجارت آنلاین این است که محصولات و خدمات خود را برای فروش در سایت خود قرار دهید. خوشبختانه سیستم‌های شخص ثالث معتبری در فضای آنلاین وجود دارند که انتقال پول و خرید را برای خریداران و شرکت‌ها بسیار راحت کرده‌اند.
3. بازاریابی از طریق ایمیل
اگر به دنبال این هستید که مشتریان قدیمی و جدید شما از محصولات جدیدتان خبردار شوند، یکی از بهترین کارها بازاریابی از طریق ایمیل است. یکی از ابزارهای معروف در این زمینه MailChimp است که به شما کمک می‌کند لیست ایمیل‌های خود را گسترش دهید و کمپین‌های تبلیغاتی خود را راه اندازی کنید.
4. ابزار آمارگیری و تحلیل داده‌ها
زمانی که سایت e-commerce خود را راه اندازی کردید، لازم است تمامی اطلاعات مربوط به محصولات و فروش خود را ثبت و تحلیل کنید. برای این کار ابزارهای مختلفی در دنیای وب وجود دارد که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توانیم به Kiss Metrics اشاره کنیم. این ابزار به صورت خودکار آمارهای مربوط به رفتار و فعالیت‌های مشتریان را برای شما فراهم می‌کند تا با نقاط قوت و ضعف کسب و کار خود آشنا شوید.
راه اندازی تجارت الکترونیک نیازمند چه مراحلی است؟
1. اولین مرحله برای راه اندازی تجارت الکترونیک، اجرای تحقیقات اولیه است. درست مثل زمانی که می‌خواهید یک رستوران راه‌اندازی کنید و ابتدا به بررسی موقعیت مکانی آن، غذاهای مختلف، رقبای خود در آن منطقه می‌پردازید. برای تجارت آنلاین هم باید ابتدا راجع به حوزه‌ای که قصد دارید در آن فعالیت کنید، تحقیقات لازم را انجام دهید.
2. یک اسم برای دامنه‌ی خود انتخاب کنید: برای فروش محصولات خود به صورت آنلاین حتما به یک وب سایت نیاز دارید. تعیین نام این آدرس خیلی مهم است، چون این نام نماینده‌ی کسب و کار شماست. سعی کنید این اسم کوتاه بوده و با کسب و کار شما مرتبط باشد. همچنین باید املا و تایپ آن برای کاربران ساده باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید مقاله زیر را مطالعه کنید:
دامین یا دامنه چیست؟
3. یک پلتفرم مخصوص تجارت الکترونیک انتخاب کنید: پلتفرم‌های زیادی در این زمینه وجود دارند که دردسر کدنویسی را کم می‌کنند. برخی از این سیستم‌ها رایگان بوده و برخی دیگر هزینه‌ای را به صورت ماهانه از شما دریافت می‌کنند. سعی کنید محیطی را برای تجارت آنلاین خود انتخاب کنید که بیشترین بازده را داشته و از نظر اقتصادی به‌صرفه باشد.
![راه اندازی تجارت الکترونیک]()
4. بازار مورد هدف خود را مشخص کنید: با درک کافی پیدا کردن راجع به مخاطبان خود، می‌توانید روی برندسازی، پیام رسانی و بازاریابی تجارت آنلاین خود سرمایه گزاری کنید.
5. مجوزهای لازم را بگیرید: تحقیق کنید و ببینید آیا برای راه‌اندازی کسب و کار آنلاین خود نیازی به کسب مجوز از مراجع رسمی هست یا خیر. این کار می‌تواند باعث بالا رفتن اعتبار بیزنس شما هم بشود.
6. سایت خود را بهینه سازی کنید: انتظار نداشته باشید به محض اینکه سایت خود را راه اندازی کردید، افراد به صورت خود به خود به فروشگاهتان سر بزنند. باید روی سئوی سایت خود کار کنید تا موتورهای جستجو شما را پیدا کنند و به کاربران نشان بدهند.
7. تبلیغات را نادیده نگیرید: درست است که هزینه‌های مربوط به تبلیغات معمولا گزاف هستند، اما برای موفقیت خود به آن‌ها نیاز دارید. همچنین می‌توانید از شبکه‌های مجازی رایگان برای بازاریابی استفاده کنید. امروزه اکثر فروشگاه‌های آنلاین بیشتر مشتریان خود را از طریق شبکه‌های اینستاگرام و تلگرام جذب می‌کنند.
سخن پایانی
به طور کلی به خرید و فروش محصولات و خدمات در فضای اینترنت تجارت الکترونیک گفته می‌شود. از مزایای تجارت آنلاین این است که دیگر نیاز نیست برای خرید محصولات مورد نظر خود در بازار بگردید و فقط در ساعات خاصی قادر به دریافت خدمات مورد نظر خود باشید.
این نوع تجارت همیشه در دسترس مردم قرار دارد و معمولا تجربه‌ی خرید مشتری را ساده‌تر می‌کند. چنین تجارتی برای فروشندگان هم سودمند است، چون از طریق فروش آنلاین می‌توانند در 24 ساعت روز فروش خود را داشته باشند.
معمولا برای راه اندازی E-Commerce شما نیاز به یک پلتفرم مخصوص این تجارت و سیستمی برای پرداخت آنلاین خواهید داشت. همچنین باید روی سئو و تحلیل داده‌های خود تمرکز کنید تا تجارت الکترونیکی خودتان را روز به روز گسترش دهید.
:reference
www.investopedia.com/terms/e/ecommerce.asp