دیتابیس (database) یا پایگاه داده بخشی ضروری از زندگی روزمرهی ماست. بسیاری از فعالیتهای انسان به گونهای با دیتابیس در ارتباط هستند. برای مثال، در بانکها، در ایستگاه راه آهن، در مدارس و در فروشگاهها اطلاعات و دادههای زیادی به صورت یکجا وجود دارند و لازم است که این دادهها در ترتیبهای مشخصی قرار بگیرند و دسترسی به آنها آسان باشد. در این مطلب به بررسی بیشتر دیتابیس و بخشهای مختلف آن میپردازیم.
برای طراحی سایت حرفه ای با مشاوران وبکده در ارتباط باشید.
مفهوم database
پایگاه داده یا database به مجموعهای از اطلاعات دارای ساختار منظم و سازمانمند گفته میشود. این پایگاههای اطلاعاتی معمولا در قالبی که برای دستگاهها و رایانهها قابل خواندن و قابل دسترسی باشند ذخیره میشوند. البته چنین شیوهی ذخیره سازی اطلاعات تنها روش موجود نیست و شیوههای دیگری مانند ذخیره سازی ساده در پروندهها نیز مورد استفاده قرار میگیرند.
به زبانی دیگر پایگاه داده مجموعه ای از رکورد های ذخیره شده در رایانه با یک روش سیستماتیک (اصولی) مثل یک برنامه رایانه ای است که می تواند به سوالات کاربر پاسخ دهد. برای ذخیره و بازیابی بهتر، هر رکورد معمولا به صورت مجموعه ای از اجزای داده ای یا رویداد ها سازماندهی می گردد .
دیتابیس (database) میتواند از طریق سیستم مدیریت دیتابیس (DBMS) که نرمافزاری برای مدیریت اطلاعات است مدیریت شود. در database، دادهها در جدولهایی قرار میگیرند که هر جدول دارای یک سری ردیف و ستون است و اطلاعات در آنها فهرست میشوند تا به آسانی به روز رسانی و ویرایش شوند.
RDBMS چیست؟
RDBMS یا سیستم مدیریت دیتابیس رابطهای به سیستم مدیریت دیتابیسی (DBMS) گفته میشود که بر پایهی مدل رابطهایِ معرفی شده توسط E. F. Codd عمل میکند. مدل پیشنهادی Edgar Codd یک مدل منطقی بر مبنای ریاضیات است که با استفاده از منطق گزارهها و تئوری مجموعهها به عنوان زیربنایی برای رابطهی RDBMS استفاده میشود.
در RDBMS، دادهها در بخشهایی از دیتابیس ذخیره میشوند که به آنها جدول میگویند. جدول در واقع مجموعهای از دادههای مرتبط با هم است و شامل ردیفها و ستونهای زیادی میباشد. به خاطر داشته باشید که استفاده از جدول، متداولترین و سادهترین روش ذخیره سازی دادهها در دیتابیس رابطهای است.
هر جدول به بخشهای کوچکتری به نام فیلد (field) تقسیم میشود. فیلد در واقع ستونی در جدول است که طراحی شده تا اطلاعاتی خاص راجع به هر یک از گزارشات را در خود جای دهد. برای مثال، در جدول مربوط به مشتریان، فیلدهایی برای نام، ID، سن، آدرس و درآمد مشتریان وجود دارد.
کاربرد پایگاه داده
همانطور که گفتیم، دیتابیس یا پایگاه داده یکی از روشهای ذخیره سازی اطلاعات به صورت منطقی و منظم است. به همین جهت لازم است که بدانید چه زمانی از پایگاه داده استفاده میشود و چه کاربردهایی دارد. در ادامه ما به کاربردهای پایگاه داده اشاره خواهیم کرد:
- دیتابیس میتواند تعداد زیادی از مستندات را به صورت موثر در خود ذخیره کند و در حین این کار، فضای خیلی کمی را به خود اختصاص میدهد.
- پایگاه داده برای پیدا کردن اطلاعات بسیار سریع عمل میکند و کار کردن با آن آسان است.
- در دیتابیس میتوانید به راحتی اطلاعات جدید اضافه کنید یا دادههای قدیمی را ویرایش و حذف کنید.
- در پایگاه داده میتوان به راحتی جستجو کرد. برای مثال میتوانید بنویسید «تمامی ماشینهای برند Ford را پیدا کن» و دیتابیس این کار را به سرعت انجام میدهد.
- اطلاعات میتوانند به سادگی ترتیب داده شوند. برای مثال میتوانید اطلاعات را به ترتیب زمانی که ثبت شدهاند مشاهده کنید.
- از طریق دیتابیس، اطلاعات میتوانند به دیگر اپلیکیشنها منتقل شوند. برای مثال از طریق دیتابیس میتوانید برای کاربران ایمیل ارسال کنید که زمان یکی از امتحاناتشان فرا رسیده است.
- بیش از یک نفر میتوانند همزمان به یک پایگاه داده دسترسی داشته باشند. یعنی دارای قابلیت دسترسی چند جانبه است.
- امنیت دادهها در database بیشتر از پروندههای کاغذی است.
انواع دیتابیس
پایگاه دادههای کامپیوتری معمولا شامل دادههایی راجع به گزارشات و سوابق یک موضوع مورد نظر هستند، مثل گزارشات مربوط به انتقال پول از یک حساب بانکی به حسابی دیگر، جزئیات فروش و مشتریان، جزئیات شهریهی دانشآموزان و جزئیات محصولات. نوع دیتابیس هر یک از این موارد با دیگر دیتابیسها متفاوت است. از انواع دیتابیس میتوان به دیتابیس رابطهای، دیتابیس توزیع شده، دیتابیس cloud و دیتابیس NoSQL اشاره کرد.
دیتابیس رابطهای (Relational Database)
رایجترین نوع دیتابیس است که از یک سری جدول تشکیل شده و اطلاعات را مطابق دسته بندیهایی از پیش تعیین شده مرتب میکند. علت نام گذاری این دیتابیس به عنوان دیتابیس رابطهای این است که طراحی و ساخت آن با توجه به مدل رابطهای ادگار کاد انجام شدهاند.
دیتابیس توزیع شده (Distributed Database)
یکی دیگر از انواع دیتابیس، پایگاه دادهی توزیع شده است که در آن بخشهایی از دیتابیس در مکانهای فیزیکی متعددی ذخیره شدهاند و پردازش اطلاعات در نقطههای مختلفی از یک شبکه به صورت پراکنده انجام و یا تکرار میشود.
دیتابیس Cloud
Cloud database به دیتابیسی گفته میشود که معمولا روی یک پلتفرم محاسبهگر از نوع cloud اجرا میشود. این دیتابیس نرم افزار به کار برده شده و دادههای پشته شده را به کاربر به طور واضح نشان میدهد.
دیتابیس NoSQL
پایگاه دادهی NoSQL مکانیزمی متفاوت با روابط جدولی استفاده شده در دیتابیس رابطهای برای ذخیره و بازیابی دادههای مدل سازی شده ارائه میکند. گاهی به این دیتابیسها «Not only SQL» نیز گفته میشود و به این معنیست که پایگاه داده NOSQL میتواند زبانهای مشابه با SQL را نیز پیشتیبانی کند.
در انواع دیتابیس سنتی معمولا اطلاعات به صورت متنی وجود دارند. پیشرفت تکنولوژی موجب به وجود آمدن کاربردهای جدیدی برای سیستمهای دیتابیس شده است. تکنولوژیهای جدید در زمینهی رسانه موجب امکانپذیر شدن ذخیرهی تصویر و ویدیو شدهاند. این قابلیتهای مهم دیتابیسهای چندرسانهای را به وجود آوردهاند.
بخشهای مختلف یک دیتابیس
در این بخش به اجزای تشکیل دهندهی دیتابیس و محیط آن میپردازیم.
نرم افزار
مجموعهای از برنامههاست که مورد استفاده قرار میگیرند تا به صورت کلی دیتابیس را کنترل و مدیریت کنند. نرم افزار شامل این موارد میشود: نرم افزار DBMS، سیستم عملیاتی، نرمافزار شبکهای که مورد استفاده قرار میگیرد تا دادهها بین کاربران به اشتراک گذاشته شوند، و اپلیکیشنهایی که استفاده میشوند تا در DBMS بتوانیم به دادهها دسترسی داشته باشیم.
سخت افزار
شامل مجموعهای از دستگاههای الکترونیکی فیزیکی مثل کامپیوتر، دستگاه I/O، دستگاه ذخیره سازی و ... میشود. سخت افزار در واقع یک رابط کاربری بین کامپیوترها و سیستمهای واقعی ارائه میکند.
داده
DBMS وجود دارد تا دادهها را جمعآوری، ذخیره و پردازش کند. در واقع داده مهمترین بخش دیتابیس محسوب میشود. پایگاه داده هم شامل دادهی واقعی و هم شامل دادهی عملیاتی و متادیتا (metadata) میشود.
داده عملیاتی همانگونه که از اسمش پیداست به دادهای گفته میشود که توسط عملیاتهای روزانهی یک نهاد به وجود میآیند. برای مثال دادههای مربوط به مشتری، فهرست موجودی و فهرست خرید در این دسته بندی قرار میگیرند.
متادیتا به دادههایی گفته میشود که راجع به دیگر دادهها به ما اطلاعات میدهند و آنها را به صورت خلاصه شده ارائه میکنند.
پردازهها
دستورالعملها و قوانینی هستند که کمک میکنند چگونه از DBMS استفاده شود، چگونه دیتابیس طراحی و اجرا شود و چگونه کاربر بتواند با دیتابیس کار کند و به مدیریت آن بپردازد.
زبان دسترسی دیتابیس
این بخش مورد استفاده قرار میگیرد تا بتوانیم به دیتای موجود در دیتابیس دسترسی داشته باشیم و به آن دادهی جدید اضافه کنیم، دادههای موجود را آپدیت کنیم و دادههای مورد نیاز خود را از پایگاه داده استخراج کنیم. کاربر یک سری دستورات لازم را در زبان دسترسی دیتابیس وارد میکند و آنها را در DBMS ثبت میکند. سیستم دادهها را پردازش میکند و به شکلی قابل مطالعه نتایج را برای کاربر نشان میدهد.
پردازشگر درخواستها
این بخش درخواستهای کاربر را به مجموعهای از دستورالعملهای سطح پایین تبدیل میکند. در واقع درخواست آنلاین کاربر را میخواند و آن را به مجموعهای موثر از عملیات تبدیل میکند، به شکلی که برای بخش مدیریت دیتا قابل فهم شدن باشند.
دیتابیس منیجر (مدیریت کننده) زمان-اجرا
گاهی به آن سیستم کنترل دیتابیس نیز گفته میشود. این منیجر بخش اصلی نرم افزار DBMS محسوب میشود که رابط کاربری با اپلیکیشنها و درخواستهای ثبت شده توسط کاربران ایجاد میکند و دسترسی به دیتابیس را حین اجرا ممکن میسازد.
مدیریت کنندهی داده
این بخش مسئولیت کنترل داده در دیتابیس را برعهده دارد و میتواند دادهای که از دست رفته است را بازگرداند.
برخی مفاهیم مرتبط با پایگاه داده
ساختار دیتابیس (Database Schema)
طرحواره در واقع گروهی از بخشهای مرتبط با هم در یک دیتابیس است. شخصی که مسئولیت کار با طرحواره را بر عهده دارد، میتواند به تغییر ساختار بخشهای موجود در طرحواره دسترسی داشته باشد. بیشترین موردی که در یک طرحواره یافت میشود جدول است.
نوع دادهها
نوع داده یا دیتا تایپ تعیین میکند که چه نوع دادهای در یک ستون از دیتابیس ذخیره شود. اگرچه انواع مختلفی از دیتا تایپ وجود دارند، اما موارد زیر رایجترین آنها هستند:
- الفبایی - عددی
- عددی
- تاریخ و زمان
از دیتا تایپ الفبایی عددی برای ذخیره سازی کاراکترها، شمارهها و کاراکترهای خاص استفاده میشود. اگر یک دادهی عددی در یک فیلد الفبایی عددی ذخیره شود، با آن داده به عنوان یک کاراکتر رفتار خواهد شد. دیتا تایپ عددی فقط برای ذخیره سازی دادههای عددی مورد استفاده قرار میگیرد. دیتا تایپ تاریخ و زمان استفاده میشوند تا دادههای مربوط به تاریخ و زمان را ذخیره کنند، که این دادهها عمدتا بر نوع سیستم RDBMS که مورد استفاده قرار میگیرد بستگی دارند.
مستندات (Records)
رکورد محتوایی است که در دیتابیس وارد میشود. رکورد میتواند نام یک فرد یا تاریخ تولد او یا حتی عکس او باشد. با استفاده از query در دیتابیس میتوانید به راحتی مستندات در یک فیلد را با دیگر رکوردها مقایسه کنید.
Query
یک روش درخواست اطلاعات از دیتابیس است. کوئری دیتابیس دو نوع انتخابی و عملی دارد. کوئری یا درخواست انتخابی برای کسب اطلاعات موجود انجام میشود، در حالی که درخواست عملی نیازمند انجام عملیاتهایی روی داده است، مثل آپدیت کردن دیتا یا حذف آن.
SQL
به زبان درخواست ساختارمندی گفته میشود که در واقع زبان کامپیوتر برای ذخیره، تغییر و استخراج دادههای ذخیره شده در یک دیتابیس رابطهای است.
جدول اساسیترین بخش در طرحوارهی دیتابیس محسوب میشوند. ستونها و ردیفها در جدولها قرار دارند. در ادامه به بررسی هر یک از این موارد میپردازیم.
جدول Table
جدول واحد عمدهی ذخیرهی فیزیکی اطلاعات در دیتابیس است. زمانی که یک کاربر به دیتابیس دسترسی پیدا میکند، معمولا برای پیدا کردن دادههای مورد نظر خود از جدول استفاده خواهد کرد. ممکن است چند جدول با هم یک پایگاه داده را تشکیل دهند، بنابراین ممکن است ارتباطی بین جدولهای مختلف وجود داشته باشد. از آنجایی که جداول اطلاعات را ذخیره میکنند، نیازمند فضای ذخیره سازی فیزیکی در هاست کامپیوتر هستند.
معمولا 4 نوع جدول مورد استفاده قرار میگیرند:
- جدول دادهها که بیشتر دادههای موجود در دیتابیس را در خود ذخیره میکند.
- جدول اتصال که استفاده میشود تا یک ارتباط را بین دو جدول که با هم مرتبط نیستند ایجاد کند.
- جدول فرعی که شامل زیرمجموعهای از اطلاعات موجود در جدول دادهها میشود.
- جدول تایید یا جدول کدها که استفاده میشود تا صحت اطلاعات وارد شده به دیگر جدولهای دیتابیس تایید شود.
ستون Column
ستون یا فیلد یک دستهبندی خاص از اطلاعات است که در جدول قرار دارد. ستون کوچکترین ساختار منطقی فضای ذخیرهسازی در دیتابیس است. به هر ستون موجود در جدول یک نوع اطلاعات خاص داده میشود. ستون در واقع یک ساختار عمودی در جدول است که شامل اطلاعات مربوط به هر ردیف از دادهها میشود.
ردیف Row
ردیف یا Rowبه مجموعهای افقی از اطلاعات گفته میشود که هر یک به صورت جداگانه در یک جدول وارد میشوند. برای مثال اگر یک کتابفروشی 25 هزار عنوان کتاب را برای فروش داشته باشد، 25 هزار ردیف در جدول وجود خواهند داشت.
داده Data
در دیتابیس تمامی آیتمها و مواردی گفته میشود که چه به صورت فردی و چه به صورت یک مجموعه در دیتابیس ذخیره میشود. دیتا عمدتا در جدولهای دیتابیس ذخیره میشود.
اطلاعات Information
دیتا به حقایق و دادههای خام گفته میشود. دیتا به تنهایی هیچ چیزی به شما نمیگوید. هدف واقعی در دیتابیس این است که دیتا را تبدیل به اطلاعات (information) کنیم. زمانی دیتا تبدیل به اطلاعات میشود که در یک زمینهی خاص ارائه شود و بتواند به یک سوال پاسخ دهد یا به تصمیم گیری کاربر کمک کند. زمانی که این اطلاعات با دانش و تجربه کاربر ترکیب شوند، تصمیم گیری میتواند خیلی بهتر صورت گیرد.
موجودیت Entity
موجودیت میتواند یک مورد (object) واقعی، چه جاندار و چه بیجان باشد که به آسانی قابل شناسایی است. برای مثال، در دیتابیس یک مدرسه مواردی مثل دانشآموزان، معلمها، کلاسها و درسها میتوانند به عنوان موجودیت شناخته شوند. هر یک از این موجودیتها ویژگیهای خاص خود را دارند که به آنها شخصیت میدهند.
صفت خاصه Attribute
صفتهای خاصه ویژگیها و خاصیتهای یک موجودیت را بر اساس اینکه چه چیزی باعث منحصر به فرد شدن آن موجودیت نسبت به دیگر موجودیتها میشود مشخص میکنند.
صفت خاصه در جدول دیتابیس به عنوان یک ستون مشخص میشود. در حالی که موجودیت در واقع یک ردیف از جدول دیتابیس محسوب میشود.
View
در دیتابیس، view به مجموع نتایجی گفته میشود که به عنوان نتیجهی درخواستهای ذخیره شده کاربران نشان داده میشوند. در واقع view یک جدول مجازی است. درست مثل جدول دارای ستون و ردیف است، اما تفاوتش با جدول این است که در خود اطلاعات را ذخیره نمیکند.
Stored Procedure
یک کد SQL از پیش آماده است که میتوانید آن را ذخیره کنید تا بتوانید آن را چندین بار استفاده کنید. از این کد برای استخراج، ویرایش و حذف دادهها در جدول دیتابیس استفاده میشود. در واقع با این کد دیگر لازم نیست هر بار یک دستور SQL را به صورت کامل وارد کنید تا یک داده را آپدیت یا حذف کنید.
Function
Functionیک object از دیتابیس در سرور SQL است. در واقع Function مجموعهای از دستورات SQL است که تنها پارامترهای ورودی را میپذیرد، براساس آنها عملیاتهایی روی داده انجام داده و نتیجه را نمایش میدهد. از function نمیتوان برای ثبت، آپدیت یا حذف مستندات یا رکوردها در جدول دیتابیس استفاده کرد.
دسترسی به اطلاعات موجود در پایگاه داده چگونه میسر است؟
برای دسترسی به اطلاعات باید از دستورات SQL استفاده کنید و آنها را در یک اپلیکیشن مخصوص دسترسی به دیتابیس ثبت کنید. SQL به شما اجازه میدهد که به دادههای دیتابیس دسترسی داشته باشید. SQL میتواند هم برای دیتابیسهایی که توسط SQL تعریف شدهاند، استفاده شود و هم برای دیتابیسهای تعریف شده توسط شبکه (network)
نرم افزارهای پر کاربرد برای ساخت و کار با دیتابیسها
- Airtable
- Firebase / Firestore
- MySQL
- SQL Server
- PostgreSQL
- Knack
- Caspio Cloud Database
- Zoho Creator
- MonogoDB
- Ninox
مزایای دیتابیس
- کاهش دادههای بیهوده و زائد؛
- کاهش خطاهای ناشی از آپدیت کردن؛
- افزایش صحت دادهها و مستقل بودن از اپلیکیشنها؛
- بهبود وضع دسترسی کاربران به دادهها از طریق استفاده از هاست و زبان کوئری؛
- بهبود وضع امنیت داده؛
- کاهش هزینههای مربوط به وارد کردن، ذخیره و استخراج داده؛
- آسان شدن ساخت اپلیکیشنها و برنامههای جدید.
معایب دیتابیس
- سیستم دیتابیس پیچیده است، کار با آن سخت است و طراحی آن بسیار زمانبر است؛
- هزینههای قابل توجه ناشی از ساخت سخت افزار و نرم افزار ؛
- هزینه بسیار زیاد تبدیل و انتقال دادهها از یک سیستم پروندهای به یک سیستم دیتابیس؛
- نحوهی کار با آن باید به تمامی برنامهنویسان و کاربران آموزش داده شود.
عملیات جست و جو در پایگاه داده چگونه انجام میشود؟
جست و جو در پایگاه داده شامل دو بخش میشود. بخش اول که جست و جوی کلمات کلیدی یا Keyword Searching نام دارد که مشابه همان سرچ گوگل است. یعنی با وارد کردن کلمات کلیدی در بخش جستجو، این کلمات هر کجای صفحه که باشند به صورت bold به شما نشان داده میشوند. این بخش شامل جست و جوی تمامی فیلدها میشود.
بخش دوم که جست و جوی موضوعی یا Subject Searching نام دارد فقط نتایجی را به شما نشان میدهد که در فیلدهای مربوط به موضوع یا subject قرار دارند. این نحوهی جست و جو انعطاف پذیری کمتری نسبت به جست و جوی کلمات کلیدی دارد.
در دیتابیس دادهها چگونه سورت بندی میشوند؟
سورت بندی دادهها در ابزار معروف کنترل دیتابیس معمولا بر پایهی شماره ID هر رکورد انجام میشود. با این حال روشهای زیاد دیگری نیز برای سورت بندی این دادهها وجود دارد. سورت بندی دادهها میتواند با توجه به تاریخ وارد شدن آنها یا نام مشتریان انجام شود، یا ممکن است نیاز داشته باشید که مشتریان را با توجه به اسمشان یا اسم شهرشان سورت بندی کنید. همچنین سورت بندی دادهها میتواند با توجه به نام، دستهبندی یا قیمت محصولات انجام شود.
در سورت بندی میتوان با استفاده از گزینه Ascending ترتیب رکوردها را به حالت از کوچک به بزرگ و با استفاده از گزینه Descending آنها را به صورت بزرگ به کوچک مرتب کرد.
احراز هویت در پایگاه داده چگونه انجام میشود؟
هنگام احراز هویت در پایگاه داده از منابع متفاوتی استفاده میشود. این منابع از دیتابیسهای آنلاین گرفته تا رسانههای اجتماعی و همچنین دیتابیسهای آفلاین را شامل میشوند. معمولا از این روشها استفاده میشود تا سطح ریسک مربوط به یک کاربر را ارزیابی کنند.
ابزار eIDV از ابزار کاربردی در این زمینه است که با استفاده از اطلاعات شخصی مثل نام، تاریخ تولد، شماره شناسنامه و آدرس یک شخص به احراز هویت او در دیتابیسهای عمومی و شخصی میپردازد.
امنیت در دیتابیسها چگونه تامین میشود؟
6 راه اصلی وجود دارد که از طریق آنها امنیت در دیتابیس تامین میشود:
- اطمینان حاصل کردن از امنیت فیزیکی دیتابیس؛
- استفاده از اپلیکیشنها و برنامههای مخصوص دفاع از دیتابیس؛
- کدگذاری دادهها؛
- به حداقل رساندن ارزش دیتابیس؛
- دادن قابلیت دسترسی فقط به تعداد بسیار محدودی از افراد؛
- نظارت بر فعالیت دیتابیس و بررسی دقیق آن.
چگونه دیتابیس بسازیم؟
نرمافزارهای زیادی وجود دارند که به ما کمک میکنند تا دیتابیس بسازیم. یکی از مشهورترین این برنامهها، نرم افزار Microsoft Access است. زمانی که در این برنامه به تب New رجوع کنید، گزینهای به اسم A blank database خواهید یافت که از طریق آن میتوانید دیتابیس خود را از صفر بسازید. البته میتوانید از قالبها و تمپلیتهای آماده نیز برای این کار استفاده کنید.
پس از انتخاب این گزینه، یک نام برای فایل مورد نظر خود انتخاب و سپس بر روی create کلیک کنید. در این قسمت یک جدول خالی خواهید دید. میتوانید دادههای مورد نظر خود را در سلولها تایپ کنید یا از دادههای موجود در منابع دیگر استفاده کنید.
وارد کردن اطلاعات در بخش datasheet درست شبیه worksheet در اکسل است. شما میتوانید با توجه به اطلاعات مورد نظر خود به جدول ستون و ردیف اضافه کنید.
بک آپ گیری از پایگاه داده چگونه امکان پذیر است؟
1- نرمافزار SQL Server مایکروسافت را اجرا کنید.
2- نام کاربری پایگاه داده و رمز عبور را وارد کنید.
3- پایگاه دادهی مورد نظر را با کلیک راست انتخاب کرده و پس از انتخاب tasks، گزینه Back Up را انتخاب کنید.
4- گزینهی Full را در بخش Backup Type انتخاب کنید.
5- گزینهی Add را انتخاب و برای فایل بک آپ مورد نظر خود اسم و مسیر مشخص کنید.
6- توجه داشته باشید که فایل را با پسوند .bak ذخیره کنید و این پوشه در زیرشاخهی MSSQL قرار داشته باشد.
7- با کلیک بر گزینهی OK کار شما به پایان میرسد.
دیتابیس یا پایگاه داده میتواند در زمینههای بیشماری کار بشر را برای جمعآوری و پردازش اطلاعات آسان کند. شاید کار با database در ابتدا برای شما سخت به نظر برسد، اما پس از آشنا شدن با مفاهیم آن و آموزش دیدن در این زمینه خواهید دید که چقدر میتواند در صرفه جویی در وقت و هزینهی شما موثر باشد.
:reference
en.wikipedia.org/wiki/Database