زبان؛ ارتباط با دنیای دیجیتال
برنامهنویسی کامپیوتر، یکی از پایههای اصلی عصر دیجیتالی امروزی بهشمار میرود. هربار که شما یک پست در شبکههای اجتماعی لایک کنید، ایمیل ارسال کنید یا یک زنگ تماس برای گوشی خود تنظیم کنید، یک زبان برنامهنویسی در پشت صحنه مشغول به کار است. برنامهنویسی از زمان آغاز به کار اولین زبان تا جدیدترین زبان های برنامه نویسی، همواره موردتوجه متخصصان کامپیوتری بوده و هرکس وارد این حوزه میشود، حتما از طریقی به سمت برنامهنویسی کشیده خواهد شد؛ اما، این زبانها از کجا آمدند؟ چطور پیشرفت کردند و اکنون به کجا رسیدهاند؟ اگر شما هم دوست دارید به پاسخ این سؤالها برسید و بدانید جدیدترین زبان های برنامه نویسی کدام زبانها هستند و چه ویژگیهایی دارند، این به کمکتان خواهد شتافت.
برای طراحی سایت حرفه ای از تیم وبکده مشاوره بگیرید.
اولین زبان مشترک انسان و کامپیوتر چه بود؟
شاید برایتان جذاب باشد که بدانید اولین زبان برنامهنویسی در سال 1843 اختراع شد؛ یعنی تقریبا دو قرن پیش. Ada Lovelace کسی بود که اولین الگوریتم ماشینی برای ماشین محاسبانی را روی یک تکه کاغذ نوشت. نکتهی جالبتوجه این بود که هیچ کامپیوتری در آن زمان وجود نداشت تا Lovelace بتواند این برنامه را روی آن پیادهسازی کند. این تلاش را میتوان مبدائی برای شکلگیری زبانهای برنامهنویسی دانست. در سال 1944 یعنی یک قرن بعد، اولین زبان برنامه نویسی واقعی توسط کنراد زئوس توسعه داده شد و نام آن را پلن کالکولوس گذاشتند. زبان اختراعی زئوس، پروسیجرهایی را برای ذخیرهی تکه کدها، ایجاد میکرد و این قابلیت را داشت که بارها و بارها، برای انجام کارهای روتین، مورداستفاده قرار گیرد؛ اما، اولین زبان تجاری که در دسترس متخصصان کامپیوتری قرار گرفت، فورترن بود که در سال 1956 توسط یک تیم تحت رهبری John Backus در شرکت IBM متولد شد.
زبانهای همگام با دنیای جدید
در لیست زیر برخی از پرتقاضاترین و جدیدترین زبان های برنامه نویسی دنیا را با هم بررسی میکنیم:
- پایتون: اگرچه این زبان در لیست جدیدترین زبان های برنامه نویسی قرار ندارد، ولی یکی از رایجترین زبانهای برنامهنویسی بوده که یادگیری آن، برای مبتدیان بسیار راحت است و میتوان آن را بهترین زبان امروزی برای تازهکاران دانست. این زبان رایگان و منبع باز، ماژولهای گستردهای دارد و میتوان از آن برای توسعهی برنامههای دسکتاپ و تحت وب استفاده کرد. از مزایای پایتون میتوان انعطافپذیری، خوانایی و جامعهی پشتیبانی گستردهی آن را نام برد.
- جاوا: یکی دیگر از رایجترین و پرتقاضاترین زبانهای برنامهنویسی کامپیوتری متعلق به شرکت اوراکل است. این زبان ساختاری شیگرا دارد و برای برنامههای کاربردی پلتفرمهای تحتوب، اندروید یا دسکتاپ، استفاده میشود. امروزه بیشاز 3 میلیارد دستگاه، در حال اجرای برنامههای کاربردی ساخته شده با جاوا وجود دارد. با کمک این زبان برنامهنویسی قادر خواهید بود بسیاری از توابع مهم کامپیوتری نظیر توابع سیستمی را تغییر دهید.
- کوتلین: یکی از جدیدترین زبان های برنامه نویسی عمومی است که در ابتدا تحت عنوان پروژهی کوتلین توسط Jetbrain در سال 2011 منتشر شد. اولین نسخهی این زبان بهطور رسمی در سال 2016 در دسترس عموم قرار گرفت. زبان کوتلین با جاوا سازگاری کامل دارد. یکی از بهترین مزایای این زبان برنامه نویسی را میتوان پشتیبانی آن از سایر زبانهای برنامهنویسی کاربردی دانست. کوتلین بهطور گستردهای برای برنامههای اندروید، وب، دسکتاپ و سرور بهکار برده میشود.
- سوئیفت: اگر از مشتریان شرکت اپل باشید، باید حتما نام سوئیفت بهگوشتان خورده باشد. در واقع این زبان برنامهنویسی محبوب در سال 2014 برای توسعهی برنامههای موبایل شرکت اپل طراحی شد و مختص طراحی برنامههای ios است. یادگیری این زبان منبعباز، کار بسیار سادهای بوده و به مهارتهای برنامهنویسی کمتری نسبت به سایر زبانها نیاز دارد. یکی از بزرگترین مزایای این زبان برنامهنویسی، سرعت اجرای زیاد آن است.
- سی شارپ: این زبان برنامهنویسی توسط مایکروسافت توسعه یافته و یکی از قویترین زبانهای برنامهنویسی برای چارچوب دات نت محسوب میشود. Anders Hejlsberg، خالق این برنامه مدعی شده که سیشارپ بیشتر به برنامهی C++ شباهت دارد تا جاوا. این زبان را میتوان برای برنامههای چندپلتفرمی شامل موبایل و نرمافزارهای دسکتاپ بهکار برد. از مزیتهای کار با این زبان، میتوان به سادگی، سرعت، مقیاسپذیری و کتابخانهی گستردهی آن، اشاره کرد.
- Go: یکی از زبانهای برنامهنویسی است که در سال 2007 توسط گوگل توسعه یافت و برای برنامههای کاربردی وب بهکار برده میشود. این زبان به یکی از سریعترین زبانهای برنامهنویسی تبدیل شده که بهعلت سادگی کار با آن، بهسرعت در حال رشد است. این زبان توانایی طراحی سیستمهای چندهستهای و شبکهای را دارد. کاربرد اصلی این زبان، برنامههای دسکتاپ و چندپلتفرمی است.
- Elm: این زبان یکی از جدیدترین زبان های برنامه نویسی است و در ابتدا تنها پایاننامهی یک دانشآموز هاروارد بود که کمکم تکامل پیدا کرد و تبدیل به یک منبع جذاب برای توسعهدهندگان فرانت اند شد. این زبان با جاوا اسکریپت، کاملا تطابق دارد و ایجاد رابطهای کاربری و اجرای سریع و بدون خطای آنها از امتیازات این زبان محسوب میشود. زبان برنامهنویسی Elm، میتواند یک جایگزین خوب برای زبانهای HTML و CSS برای توسعهی فریمورکهای سمت کلاینت باشد.
- جولیا: یکی از جدیدترین زبان های برنامه نویسی سطح بالا برای محاسبات و تجزیهوتحلیل عددی بهشمار میرود. این زبان برنامهنویسی شامل کتابخانهی گستردهای از توابع ریاضی، برنامههای اجرایی توزیع شده و موازی، یک کامپایلر پیچیده و دقت عددی بالا میشود. زبان جولیا ساخته شد تا محدودیتهای پایتون و سایر زبانهای کاربردی و همچنین پردازش داده را برطرف کند.
- TypeScript: این زبان هم یکی از جدیدترین زبان های برنامه نویسی منبع باز توسعهیافته توسط مایکروسافت است که فریمورک آن از نوع استاتیک بوده و در سطح بالای جاوا اسکریپت طراحی شده است. این زبان شیگرا به جاوا اسکریپت کمک میکند تا قابلیتهای آن را گسترش دهد. نوشتن کد و نگهداری آن، در این زبان برنامه نویسی بسیار راحت است و بهسادگی میتوان کدهای آن را درک کرد.
پیشتازان عرصهی برنامه نویسی از ابتدا تا امروز
در حالحاضر حدود 600 زبان برنامهنویسی در دنیا وجود دارد که بسته به قابلیتهایشان، تقاضا و محبوبیت آنها، هر ساله تغییر میکند. علاوهبر این، هر روزه جدیدترین زبان های برنامه نویسی هم با ویژگیهای جذاب خود به بازار میآیند. این مسئله باعث شده که انتخاب زبان برنامهنویسی برای یادگیری و سرمایهگذاری زمان و انرژی روی آن، تبدیل به یک چالش جدی برای تازهواردان این حوزه باشد. اگر شما هم قصد شروع به کار برنامهنویسی دارید و نمیدانید از میان جدیدترین زبان های برنامه نویسی کدامیک را باید انتخاب کنید، کار عاقلانه این است که انتخابتان را براساس معیار کاربرد زبان، انجام دهید. برخی از فاکتورهایی که در هنگام انتخاب زبان برنامه نویسی باید در نظر بگیرید، موارد زیر هستند:
- رتبهبندی وبسایتها؛
- میزان محبوبیت زبان برنامهنویسی؛
- کتابخانهی غنی و پشتیبانی همهجانبه؛
- جامعهی مجازی؛
- بازار شغلی و سقف دستمزد.
با در نظر گرفتن فاکتورهای بالا میتوان گفت زبانهای زیر کاربردیترین و جدیدترین زبان های برنامه نویسی دنیا محسوب میشوند:
- پایتون: طی چندسال اخیر این زبان برنامهنویسی رشد زیادی داشته و در رتبهبندی PYPL این زبان برنامهنویسی در جایگاه نخست قرار گرفته است. در گیتهاب هم بعد از جاوا اسکریپت، پایتون دومین زبان معروف دنیاست. جالب است بدانید، این برنامه در گیتهاب رشد 50 درصدی در سال 2020 داشته است. از کاربردهای اصلی این زبان میتوان به تحلیل داده، هوشمصنوعی، یادگیری ماشین، برنامههای دسکتاپ و تحتوب اشاره کرد.
- جاوا اسکریپت: این زبان یکی از بزرگترین زبانهای برنامهنویسی محسوب میشود که برای پنج سال متوالی زبان سطح یک گیتهاب بوده است. در استکاورفلو نیز این زبان در رنکینگ 2019، جایگاه اول زبانهای برنامهنویسی مشهور دنیا را از آن خود کرد. کاربردهای اصلی این زبان توسعهی وب، توسعهی بکاند، توسعهی برنامههای موبایل، محاسبات بدونسرور و توسعهی بازی را میتوان نام برد.
- جاوا: بعد از 5 سال از انتشار جاوا، این زبان به یکی از 3 زبان برنامهنویسی مشهور در دنیا تبدیل شد و طی این دو دهه، همچنان در این جایگاه قرار دارد. در گیتهاب، تا سال 2018، جاوا دومین زبان محبوب بود که یکسال بعد، با کاهش یک رتبه، جایگاه خود را به پایتون واگذار کرد. در رتبهبندی PYPL نیز جاوا بعد از پایتون، مشهورترین زبان دنیا معرفی شده است. کاربرد اصلی این زبان در توسعهی برنامههای دسکتاپ، توسعهی برنامههای اندرویدی، دادههای انبوه و توسعهی وب است.
- PHP: یکی از زبانهای اسکریپتی سمت سرور بوده که اگرچه در لیست جدیدترین زبان های برنامه نویسی قرار ندارد؛ بسیار محبوب و پرکاربرد است. در گیتهاب این زبان برنامهنویسی چهارمین زبان پرطرفدار محسوب میشود. در رتبهبندی PYPL هم در سال 2021، زبان برنامهنویسی PHP، بهعنوان ششمین زبان محبوب دنیا معرفی شده است.
بگویید چه کارهاید تا به شما بگوییم چه میخواهید؟
اگر بخواهید بین جدیدترین زبان های برنامه نویسی یکی را انتخاب کنید، قبل از آن باید مشخص کنید که در آینده، میخواهید چه شغلی داشته باشید. در ادامه به شما میگوییم که محبوبترین و جدیدترین زبان های برنامه نویسی هر کدام برای چه مشاغلی مناسباند:
- پایتون: یک برنامهنویس پایتون قادر خواهد بود که نقش یک تحلیلگر داده، مهندس نرمافزار، آنالیزور، توسعهدهندهی وب تحت پایتون یا برنامههای دسکتاپ را ایفا کند. همچنین میتواند بهصورت مستقل نیز در بازار مشغول شود.
- جاوا: توسعهدهندگان جاوا میتوانند در حوزهی وب، اپلیکیشنهای کاربردی یا موبایل مشغول بهکار شوند.
- C++: در حوزهی صنعت بازی بهترین انتخاب C++ است و برنامهنویسان این زبان، در سمت توسعهدهندهی نرمافزار یا برنامهنویس ارشد شاغل میشوند.
- جاوا اسکریپت: 95درصد از وبسایتهای فعال، از این زبان استفاده میکنند و خوشبختانه دامنهی مشاغل این حوزه وسیع است و کسانیکه به این زبان مسلط باشند، بیکار نخواهند ماند.
- روبی: برنامهنویس روبی میتواند مدیر پایگاه داده، مهندس نرمافزار، توسعهدهندهی نرمافزار یا تحلیلگر کسبوکار باشد.
چه زبانهایی در آینده گوی سبقت را بهدست میگیرند؟
در ادامه به بررسی جدیدترین زبان های برنامه نویسی آیندهدار میپردازیم تا بتوانید در هنگام انتخاب بهتر عمل کنید:
پایتون: این زبان برنامهنویسی برای برنامههای دسکتاپ، بازی و وب کاربرد دارد و روزبهروز محبوبیت بیشتری پیدا میکند؛ چون با سایر زبانها از طریق ماژولها، میتواند ارتباط برقرار کند. از مهمترین دلایل تقاضای زیاد برای این برنامه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجود کتابخانههای حمایتی که مجموعهای عظیم از پروتکلهای اینترنتی، عملیات رشته، ابزار خدمات وب و رابطهای سیستمعامل را در اختیار کاربران قرار میدهد؛
- وجود ماژولهای شخص ثالث که این ماژولهای متعدد، امکان برقراری ارتباط با بسیاری از زبانها و سیستمعاملها را فراهم میکند؛
- سرعت و بهرهوری این زبان، بهواسطهی طراحی شیگرای تمیز با قابلیتهای فرایندی پیشرفته و پردازش متن.
- جاوا اسکریپت: یک زبان برنامهنویسی سطح بالا که از شیگرایی حمایت میکند و قابلیتهای پویایی نظیر متغیرهای تابع، اسکریپتهای پویا، پارامترهای متغیر و بازیابی کد منبع را دارد. این زبان بهترین گزینه برای ساخت صفحات وب پویا بوده که محبوبترین نمونهی آن NODE.JD است. دلایل تقاضای زیاد این زبان برنامهنویسی موارد زیر هستند:
- چارچوبهای مختلف (vue.js، jQuery، angualr.js، angualr.js، react.js) که خودشان بازار روبهرشدی برای این برنامه ایجاد کردهاند؛
- براساس آمار بهدستآمده، بهنظر میرسد که زبان React.JS تا چندین سال آینده محبوبیت خود را به زبان دیگری واگذار نخواهد کرد.
جاوا: این زبان اگرچه جزء جدیدترین زبان های برنامه نویسی بهشمار نمیرود، زبانی کاملا آیندهدار محسوب میشود که روی تمام سیستمعاملها، بدون کامپایل مجدد، اجرا میشود. این زبان شهرت زیادی دارد؛ چون:
- امن است؛
- یادگیری آسانی دارد؛
- پایدار است؛
- پلتفرم مستقل دارد.
روبی: زبانی سطح بالا و هدفمند است که شامل برنامهنویسی رویهای، شیگرا و کاربردی میشود. دلایل تقاضای بالای این زبان، موارد زیر هستند:
- سرعت بیشتر آن نسبت به چارچوبها و زبانهای دیگر؛
- ساختار کدگذاری برای برنامهنویسی آسان؛
- مناسب برای توسعهی سریع برنامه و تغییرات آنی؛
- تمرکز ویژه روی تست برنامه.
PHP: پیاچپی یک زبان برنامهنویسی عمومی برای توسعهی وب سمت سرور، محسوب میشود. عملکرد اصلی این زبان این است که مانند یک فیلتر عمل میکند که متن را از ورودی گرفته و به یک جریان خروجی تبدیل میکند؛ اما، علت گرایش توسعهدهندگان به این برنامه اینهاست:
- پشتیبانی سیستمهای مدیریت محتوا و پایگاههای داده از این زبان برنامه نویسی؛
- پشتیبانی از انواع پایگااههای داده؛
- سادگی یادگیری؛
- و اجرای آن روی سیستمعاملهای مختلف.
خلاصهی کلام
برنامهنویسی یکی از دانشهایی است که هر کسی که در حوزهی کامپیوتر فعالیت میکند، به آن نیاز خواهد داشت. یادگیری جدیدترین زبان های برنامه نویسی، نه تنها به فهم عمیقتر کامپیوتر کمک میکند، بلکه میتواند یک شغل پردرآمد برای مهندسان کامپیوتر باشد. انتخاب بهترین و جدیدترین زبان های برنامه نویسی یکی از چالشهایی است که هر تازهواردی در حوزهی کامپیوتر با آن مواجه خواهد شد. باید این نکته را در نظر داشته باشید که حتی جدیدترین زبان های برنامه نویسی هم پس از مدتی ممکن است منسوخ شوند؛ مگر اینکه پشتوانهی ساختاری و علمی پیشرفتهای داشته باشد و دائما بهروزرسانی شود. در هنگام انتخاب زبان برنامه نویسی باید گزینشتان را براساس معیارهایی نظیر کاربرد، کتابخانهها، آیندهی شغلی، سهولت یادگیری و جامعهی پشتیبانی قرار دهید؛ چون زمان و انرژی زیادی را باید صرف یادگیری یک زبان برنامهنویسی کنید. در این مقاله برخی از معروفترین و جدیدترین زبان های برنامه نویسی را مورد بررسی قرار دادیم که با مطالعهی آن میتوانید دیدگاه بهتری نسبت به زبانهای برنامهنویسی محبوب دنیا پیدا کنید.