Tim Berners-Lee تیم برنرز لی، بنیانگذار شبکه جهانی وب، با راه اندازی یک وب سایت در آگوست سال ۱۹۹۱، نام خود را به عنوان نخستین طراح وب در تاریخ به ثبت رساند. او در نخستین وب سایت خود از ابرمتن (Hyperlink) و پیوندی برای ایمیل استفاده کرده بود.
در آغاز، سایتهای وب با کدهای ساده HTML«اچ تیامال» نوشته می شدند، گونه ای از زبان کدنویسی که ساختار سادهای به وب سایت ها می داد، شامل سرتیتر و پاراگراف، و توانایی پیوند دادن به صفحه های وب دیگر، با ابرمتن. در مقایسه با روش های دیگر، این راه تازه و متفاوتی بود که کاربران به سادگی می توانستند با یک مرورگر، صفحه های پیوند خورده را باز کنند.
با پیشرفت وب و هنر طراحی آن، زبان کد نویسی اش، ابرمتن یا اچتیامال، پیچیده تر و پرانعطاف تر شد. ابزاری مانند جدول ها که بیشتر برای نمایش نمودارهای داده ای بودند، بزودی مورد استفاده نادرست، برای چیدمان های پنهان در صفحه های وب قرار گرفتند.
با پیدایش صفحه های الگوی وب یا «CSS»، روش نادرست طراحی با جدول های پنهان در صفحه، از گردونه خارج، و بجای آن استفاده مناسب از صفحه های الگوی وب یا «CSS»، جایگزین شد.
فن آوری های یکپارچه سازی دادهگاه ها (Database)، مانند زبانهای طراحی سایت یا برنامه نویسی سمت سرور (Server-Side Scripting) مانند CGI, PHP, ASP.NET, ASP, JSP و ColdFusion، و استانداردهای طراحی مدرن با الگوها (CSS)، ساختار سایت های وب را باز هم تغییر داده و آنرا پیشرفته تر کرده اند.
همچنین با آمدن نگاره های جاندار و فن آوری های پویانمایی به صفحه ها، مانند فلش (Flash)، چهره وب بیشتر از پیش تغییر کرد و توانمندی های تازه به سازندگان رسانه و طراح های وب داده شد، و توانایی های بیشتری برای مرورگرهای وب ایجاد شد.
طراحی وب سایت
وب سایت مجموعه ای از اطلاعات درباره موضوع و یا عنوان خاص است. طراحی یک وب سایت مشخص کننده آرایش و ساختار صفحات وبی است که بوجود آورنده وب سایت خواهند بود. یک صفحه وب شامـل اطلاعاتی درمورد هدف ایجاد وب سایت می باشد. یک وب سایت را همانند کتابی تصور کنید کـه هر صفحه وب در حکم برگی از کتاب خواهد بود.
در زمینه طراحی وب سایت جنبه های گوناگونی باید در نظر گرفته شود که به سبب پیشرفت روز افزون اینترنت همواره براین موارد افزوده می شود.
برای وب سایت هایتجاری عمومی، موارد زير از جمله اصلی ترین آنها به شمار می روند:
1- ساخت سایت بر طبق عنوان و محتوای مطالب می باشد.
2- مطالب، جوهر کلام و اطلاعات درون سایت باید مطابق با هدف سایت بوده و طیفی از عموم را نشانه رود که به دنبال اطلاعات ارائه شده در سایت هستند.
3- سایت بـاید قابل فهم بوده و برقـراری ارتباط با آن حتی برای مخاطبانی کـه آشنایی چندانی بـا وب ندارند، آسـان باشد. چنانچه سایت به اندازه کافی بزرگ بوده و اطلاعات زیادی را شامل شود، بـاید اطلاعات راهنما را به گونه ای بکار برد که به سرعت در اختیار بیننده قرار گیرند.
4- نمای کار باید کلی بوده و تمام صفحه را دربر گیرد تا بتواند پایـداری و ثبات را القا کند. سبک نگارش باید زیبا و تخصصی بوده و مناسب با سلیقه مخاطبان و محتوای سایت باشد.
5- در نگارش متون و اطلاعاتی که مخاطب به دنبال آنها است باید بزرگ نمایی شود تا به بیننده القا کند که این همان چیزی است که به دنبال آن بوده است.
6- همچنین وب سایتباید به سادگی در اینترنت یافت شود و درصورت امکان در بالای لیست های جستجو قرار گیرد، اگرچه همواره اینگونه نباشد لااقل در موتورهای جستجوی اصلی چنین شود.
یک وب سایت معمولا شامـل متن و تصـاویـر است. اولین صفحه یک وب سـایتصفحه خانه (Home Page) و یا صفحه ایندکس (index) نامیده می شود.
بعضی از وب سایت هـا از صفحه ای استفـاده میکنند کـه معمولا صفحه خوش آمد نامیده می شود. این صفحه ممکن است شامل مواردی چون پیغام خوش آمـدگویی، انتخاب زبـان، انتخاب ناحیه جغرافیایی و یـا اعلام عدم پذیرش مسولیت درموارد خاص باشد. هر صفحه وب درون سایت وب، یک فایل HTML است که URL مخصوص به خود را دارد.
بعد از این که هر صفحه وب ساخته شد، این صفحات با استفاده از فهرست راهنمایی که از پیوندهای مختلف تشکیل شده است به یکدیگر متصل می شوند.
هنگامی که یک وب سایت کامل شد برای آنکه بـرای همه بر روی اینترنت قابل مشاهده باشد باید منتشر و یا ارسال (Upload) شود. این کار به کمک یک ميزبان FTP انجام میشود. هنگامی که سایت منتشر شد، مدیر سایت برای افزایش بازدیدکنندگان، از تکنیکهای گوناگون استفاده می کند.
این کار با ثبت کردن وب سـایت در موتورهای جستجویی نظیر Google و Yahoo، تبادل لینک با وب سایت های دیگر، ایجاد پیوند با وب سایتهای مشابه و غیره امکان پذیر است.
طرح وب سايت
طرح وب به قالب نمایشی و طراحی گرافیکی صفحات موجود در وب سایت می گویند که معرف محتوا و مطالب آن وب سـایت می باشد. طرح وب جلوه بصـری هدف وب سایت است و اولین بخش از یک صفحه وب است که ذهن مخاطب را با خود درگیر می کند.
طراح وب با در نظر گرفتن هدف سایت و مخاطبان آن و با استفـاده از المان های متناسب با رویکرد سـایت و به کمک ذهن خلاق و ذوق هنری خود در بکار بردن ابعاد و رنگها، طرحی خلق می کند که ضمن ایجـاد یکپارچگی در کلیه صفحات وب سایت، نمای تکرار شونده و خسته کننده را به مخاطب القا نکند. در وب سایت باید از الگوی ثابتی در صفحات استفاده کرد که کاربر به هنگام دیدن صفحات متوجه این است که همه صفحات در یک سایت مشخص هستند.
Flash
Flash یک برنامه ایجاد انیمیشن و یا برنامه کاربردی گرافیکی قوی است که برای سـاخت و اجرا کردن محتوای پویـا، مطالب چند رسانه ای مانند صدا و تصویر و برنامه های کاربردی محاوره ای بر روی وب و از طریق مرورگر (Browser) مورد استفاده قرار می گیرد.
فلش مانند اغلب قالب ها و توافقنامه های اینترنتی نبوده و یک محصول تـائید شده از طرف سازمان استانداردهـا نمی باشد. فلش بسیار محدودکننده تر از قالب HTML بوده کـه به هر حال دیدن آن احتیاج به یک Plugin اختصاصی دارد و با بیشتر امکانات کاربردی مرورگرهای وب مانند دکمه Back سازگاری ندارد مگر این که لینکی به یک صفحه HTML جدید از فایل فلش پیوند داده شده بـاشد که در این صورت انیمیشن صفحه قبـل باید از ابتدا شروع شود، تا جائيکه محدودیتهای موجود ممکن است با توجه به اهداف طراحی وب سـایت، بی ربط بنظر برسند.
براساس آمـار 98 درصد از کاربران وب در آمریکا برنامه اجرای فلش را بـرروی رایانه های خود نصب کرده اند و حدود 45 تا 56 درصد از آنها آخرین نسخه این برنامه را دارند که البته نوساناتی نيز در این آمار وجود دارد.
بسیاری از طراحـان گرافیک از فلش به جهت کنترل کاملی کـه برروی هر بخش از طرح به آنها می دهد و حرکت و روحی که به هر المان اضافه میشود استفاده میکنند.
برخی از طراحـان برنامه های کاربردی به این دلیل از فلش استفاده می کنند که به آنها اجازه سـاخت برنامه هائی را می دهد که نیازی به دوباره خوانی و یـا رفتن به صفحه جدید به ازای هر فعل و انفعـالی را ندارد. فلش توانائی استفاده از فونت هایی که برروی اغلب رایانه ها نصب نشده اند را دارد.
سایتهای بسیاری وجود دارد که تماما در قالب فلش هستند. سایتهای دیگری نیز از فلش به جای فایلهای تصویری jpeg و یا gif استفـاده می کنند، البته با قابلیت حجم کمتر فایلهای برداری و سرعت بیشتر دریافت فایلها.
همینطور از فلش می توان برای جلوگیری از تکثیر و یا جستجوی غیر مجاز استفاده کرد.
مخالفان فلش ادعا می کنند که وب سایتهای فلش طرحی کامل نداشته و اغلب دارای رابط کاربر مغشوش و غیر استاندارد می باشند. هم اکنون موتورهای جستجو قادر به فهرست بندی فایلهـای فلش نیستند که باعث می شود مطالب سایت به سادگی پیدا نشده و مورد جستجو قرار نگیرند، دلیل آن این است کـه بسیاری از موتورهای جستجوگر، وب سایتها را با تکیه بر متن، فهرست بندی می کنند.
البته این قابلیت وجود دارد که برای مرورگرهائی که توانائی نمایش فایلهای فلش را ندارند، مطالب جایگزین مشخص شود که این مطالب به درک بهتر موتورهای جستجوگر از سایت می انجامد و باعث بوجود آوردن دید بهتری از سایت می شود.
زبان اسکريپت نويسی فلش، Action Script نامیده می شود و بـه زبان JaveScript شباهت دارد که البتـه ویژگی های مفیدی را با یکدیگر ادغام نموده است. مثلا در خصوص اندازه قلم، پاسخ به رویدادهای زمـان اجرا، امکاناتی برای افراد نابینا و بسیاری ويژگیهای دیگر.
ActionScript یک زبان شی گرا بوده که امکان استفاده از CSS ،XML و طراحی برنامه های کاربردی وب بر پـایه کلاس های ساخت یافته را در فلش به ما می دهد.
وب سایت های پویاو ایستا
وب سایتهای ایستاstatic معمولا به وب سایتهایی گفته می شود که صفحات آن یک بار ایجاد و تا مدت زمانی تغییر نمی یابند و در صورت نیاز به تغییر و بروزرسانی صفحات آن معمولا این کار پر دردسر و زمان بر است و در صورت نیاز به تغییر بایستی صفحه تغییر یافته منتشر ( Upload ) گردد .
وب سایتهای داینامیکDynamic به وب سایتهایی گفته می شود که در طراحی آن از زبانهای برنامه نویسی استفاده شده است و در صورت نیاز به تغییر در سایت ( ایجاد صفحه جدید ، ویرایش متون ، ایجاد پیوند و ... ) اینکار به سادگی و توسط نرم افزار نوشته شده مخصوص آن انجام می پذیرد .
در وب سایتهای داینامیک صفحه به پایگاه داده وصل بوده و با توجه به درخواست کاربر ( جستجو ، پیوند به صفحه و ... ) محتویات صفحات تغییر می یابند .
روش قدیمی مورد استفاده در طراحی صفحات وب (HTML)، بصورت ایستا (Static) است که بـرای تبدیل آن به مطالب پویا دو روش وجود دارد:
•روش سمت سرویس دهنده (Server-side)
•روش سمت سرویس گیرنده (Client-side)
در روش Server-side یک سرور وب که نرم افـزار خاصی را اجرا میکند، یک صفحه HTML مطابق بـا درخواست کاربر و متناسب با دیگر متغیرها ایجاد می کند.
:: زبانهای اسکریبت نویسی متداول عبارتند از:
PHP-Perl-JSP-ColdFusion-ASP-ASP .NET-Ruby-Python
در روشClient-side ، کدها در مرورگر کاربـر اجـرا می شوند و بنـابراین برای کارهای مهم نباید از اين روش استفاده شود زیـرا از قابلیت ها و امکانات کاربر اطلاعی نداریم . این روش بیشتر هنگام آرایش و تزيين صفحه وب و یا بکار بـردن مطالب بی دوام و بلادرنگ مورد استفـاده قرار می گیرد کـه در بیشتر مواقع این اعمال بوسیله JavaScript انجام می شود.
DHTML سمت سرویس گیرنده نيز در جهت افزايش تحرک و فعل و انفعالات در صفحات وب بوجود آمده است که البتـه در کنار امکاناتی کـه عرضه نموده میتواند باعث بروز مشکلاتی پیرامون دسترسی به صفحات و یا بهینه سـازی موتورهای جستجو گردد.
اغلب نرم افزارهای طراحی شده برای کمک به افراد معلول و بیشتر موتورهای جستجو از DHTML سمت سرویس گیرنده پشتیبانی نمی کنند.
در صورتی که فهرست (Menu) یک وب سایتبوسیله JavaScript ساخته شده باشد، بطور معمول موتورهای جستجو قادر به تشخیص صفحـاتی که در فهرست، پیوند داده شده اند نیستند مگر این که تمهیداتی در جهت قراردادن راهنماهای جایگزین در دیگر جاهای صفحه در نظر گرفته شده باشد.
ASP .NET
تکنولوزی تولید و نوسعه صفحات داینامیک می باشد که به سه زبان #VB, C# , J نوشته می شود.
ASP .NET بخشی از NET Platform. شرکت مایکروسافت و جانشین تکنولوژی قدیمی تر از آن به نام ASP است. ASP .NET بر پایه "زبـان مشترک زمان اجـرا" ساخته شده است، به این معنی که برنامه نویسان می توانند کدهای ASP .NET را با استفاده از هر زبان برنامه نویسی NET. مایکرو سافت بنویسند.
پایگاه داده (Database)
در علوم رایانه، پایگاه داده به عنوان یک مجموعه ساخت یافته از داده ها یا اطلاعات ذخیره شده در یک رایانه تعریف می شود. بطوریکه میتوان آنرا برای پاسخ به درخواستها کاوش نمود.
داده های بازیافت شده در جواب درخواستها، اطلاعاتی را به ما می دهند که به عنوان نتایج، مورد استفاده قرار می گیرند.
برنامه کامپیوتری مورد استفاده برای اداره کردن و جستجو نمودن یک پایگاه داده، سیستم مدیریت پایگاه داده (DBMS) نامیده میشود. خصوصیـات و طراحی سیستمهای پایگاه داده در علم اطلاعات گنجانده شده اند.
Microsoft SQL Server یکی از انواع پایگاه داده می باشد که از سیستم مدیریت پایگاه داده رابطه ای استفاده می کند و تولید شده توسط مایکروسافت است.
HP - PHP: Hypertext Preprocessor
PHP یک زبان برنامه نویسی انعکاسی است که در ابتدا برای نولید و طراحی صفحات وب پویا ساخته شده بود.
PHP بیشتر در اسکریپت نویسی سمت سرویس دهنده بکار میرود. بطور کلی PHP بر روی یک سرویس دهنده وب اجرا می شود بطوری که کدهایPHP به عنوان داده های ورودی گرفته شده و صفحات وب بـه عنوان خروجی ایجاد می شوند، بعلاوه از PHP میتـوان برای اسکریپت نویسی(Command-line) و نیـز ایجاد رابط گرافیکی کاربر سمت سرویس گیرنده استفاده کرد. PHP می تواند بر روی اکثر سرورهای وب و تقریبا هر سیستم عاملی به راحتی قرار گیرد.
همچنين گروه PHP، کد منبع کامـل خود را برای ساخت، تغییر و توسعه PHP جهت استفاده شخصی کاربـران، در اختيار آنها قرار داده است.