رایانش ابری چیست و چه کاربردی دارد؟

خدمات مبتنی بر ابر (Cloud Based Services) در چندین دهه اخیر طرفداران بسیاری پیدا کرده‌اند. رایانش ابری (Cloud computing) یکی از محبوب‌ترین خدمات ابری است که با نام‌های دیگری همچون پردازش ابری و یا محاسبات ابری نیز شناخته می‌شود. رایانش ابری در واقع یک اصطلاح کلی برای هر منبع یا پلتفرمی است که شامل ارائه خدمات میزبانی شده از طریق اینترنت باشد. این منابع شامل ابزارها و برنامه‌هایی مانند ذخیره سازی داده‌ها، سرورها، پایگاه‌های داده، شبکه و نرم افزار است که استفاده از آنها مزایای بسیاری را برای سازمان‌های بزرگ و کسب و کارها به همراه دارد.

CDN چیست؟

با استفاده از سرویس‌های مبتنی بر ابر همچون رایانش ابری دیگر نیازی نیست فایل‌های مهم و حیاتی خود را در یک هارد دیسک اختصاصی یا دستگاه ذخیره سازی محلی نگهداری کنید؛ این سرویس‌ با ارائه سرورهای از راه دور، امکان ذخیره سازی داده‌ها را در محیطی امن و قابل اعتماد برای شما فراهم می‌آورد. بدین ترتیب در هر زمان و مکان و تنها با اتصال به اینترنت به راحتی می‌توانید به تمامی اطلاعات خود دسترسی پیدا کنید. در ادامه این مطلب سازوکار رایانش ابری را به طور کامل مورد بررسی قرار می‌دهیم و شما را با مزایا و معایب استفاده از این سرویس ابری کاربردی نیز آشنا خواهیم کرد. با وبکده همراه باشید.

رایانش ابری چیست؟

رایانش ابری یا سرویس محاسبات ابری چیست و چه کاربردی دارد؟ رایانش ابری ارائه دهنده انواع مختلف خدمات رایانه‌ای از جمله سرورها، ذخیره ‌سازی اطلاعات، پایگاه داده، شبکه، برنامه‌های نرم افزاری، هوش مصنوعی، تجزیه ‌و ‌تحلیل و برقراری ارتباط از طریق اینترنت است. هدف اصلی رایانش ابری ارائه خدمات نوآورانه با سرعت بالاتر و از طریق منابع انعطاف پذیرتر است تا در زمان و هزینه سازمان‌ها و کسب و کارها صرفه جویی شود. این سرویس بنا بر دلایل مختلفی از جمله صرفه جویی در هزینه‌ها، افزایش میزان بهره وری، سرعت و کارایی، عملکرد بهینه و امنیت بالا، گزینه مناسبی برای مشاغل محسوب می‌شود.

بسیاری از سازمان‌های بزرگ پیش از ظهور رایانش ابری برای ذخیره سازی اطلاعات و سازماندهی امور روزانه خود چاره‌ای جز خرید سرور، تجهیزات و زیرساخت‌های موردنیاز نداشتند. انجام این کار علاوه بر صرف هزینه هنگفت، مشکلات دیگری از جمله چالش‌های کپی برداری، دسترسی و نگهداری اطلاعات بر روی هاردهای متعدد را نیز به همراه داشت. احتمال مفقود شدن و یا پاک شدن اطلاعات مهم نیز مشکل بزرگ دیگری بود که کسب و کارها با آن دست و پنجه نرم می‌کردند. اما پیدایش خدمات مبتنی بر ابر این مشکلات را به طور کلی برطرف نمود. رایانش ابری با ارائه فضای ابری (فضای ذخیره سازی آنلاین) به شما کمک می‌کند تا تنها با پرداخت هزینه اندک خدمات ابری و بدون نیاز به ایجاد زیرساخت‌های فیزیکی بتوانید تمامی اطلاعات مهم خود را بر روی یک فضای خارجی ذخیره کرده و در هر زمان و مکان نیز به آنها دسترسی داشته باشید.

این سرویس همچنین برای پردازش و انجام عملیات‌هایی از جمله حسابداری، کنترل موجودی، منابع انسانی و مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) نیز کاربرد دارد. البته نمونه‌های متعددی از برنامه‌های رایانش ابری نیز وجود دارند که هم توسط مشاغل و هم کاربران مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از انواع سرویس‌های ابری، پلتفرم‌های پخش صدا یا تصویر است که فایل‌های رسانه‌ای واقعی از راه دور در آنها ذخیره می‌شوند. نمونه‌های بارز دیگر ذخیره سازی اطلاعات توسط سیستم رایانش ابری شامل پیام رسان Telegram، Google Drive، Dropbox، OneDrive و Box است.

Cloud Computing چگونه کار می کند؟

سوالی که اکنون ممکن است برایتان پیش آمده باشد این است که رایانش ابری چگونه تمامی این کارها را انجام می‌دهد؟ رایانش ابری با امکان دسترسی به داده‌ها و برنامه‌های کاربردی ابری از طریق اینترنت از سمت سرورهای فیزیکی، پایگاه‌های اطلاعاتی و رایانه‌ها به دستگاه‌های سرویس گیرنده کار خود را انجام می‌دهد. رایانش ابری به شدت به فناوری‌های مجازی ‌سازی (Virtualization) و اتوماسیون (Automation) وابسته است.

فناوری مجازی‌ سازی امکان ارائه آسان خدمات و سیستم‌های ابری زیربنایی را در موجودیت‌های منطقی که کاربران می‌توانند درخواست و استفاده کنند را امکان ‌پذیر می‌سازد. فناوری اتوماسیون نیز همانطور که از نام آن پیداست، سطح بالایی از خدمات اتوماتیک را برای تامین منابع، اتصال خدمات و انجام امور بدون دخالت مستقیم کارکنان فناوری اطلاعات ارائه‌ دهنده خدمات ابر را به کاربران ارائه می‌دهد.

انواع مدل رایانش ابری

خدمات رایانش ابری یا محاسبات ابری به طور کلی به سه دسته طبقه بندی می‌شوند که هریک از آنها کارکرد و امکانات متفاوتی را ارائه می‌دهند. انواع مدل رایانش ابری شامل:

زیرساخت به عنوان سرویس (IaaS)

زیرساخت به عنوان سرویس (Infrastructure as a Service) یا به اختصار IaaS یکی از انواع مدل رایانش ابری است که یک لایه خدمات ابری پایه محسوب می‌شود و به سازمان‌ و شرکت‌ها امکان می‌دهد سرورهای زیرساخت فناوری اطلاعات، ذخیره سازی، شبکه‌ها و سیستم عامل‌های موردنیاز خود را از یک ارائه دهنده ابری اجاره کنند. IaaS همچنین به کاربران امکان می‌دهد تا منابع دلخواه خود را از انبارهای سرور فیزیکی خام، ذخیره و تهیه نمایند. علاوه بر این، IaaS به کاربران این امکان را می‌دهد تا دستگاه‌های از پیش پیکربندی شده را برای انجام امور تخصصی مانند متعادل سازی بار ترافیکی، پایگاه‌های داده و سرورهای ایمیل رزرو کنند.

پلتفرم به‌ عنوان سرویس (PaaS)

پلتفرم به ‌عنوان سرویس (Platform as a Service) یا به اختصار PaaS نیز یکی دیگر از انواع مدل رایانش ابری است که ابزارهای مهم جهت طراحی و توسعه نرم ‌افزار را فراهم می‌کند. PaaS در واقع نوعی زیرساخت ابری است که بر روی IaaS ساخته شده است و منابعی را جهت ساخت ابزارها و برنامه‌های کاربردی در سطح کاربر را فراهم می‌آورد. این مدل از رایانش ابری همچنین زیرساخت‌های اساسی شامل منابع محاسباتی، شبکه و ذخیره سازی و همچنین ابزارهای توسعه، سیستم‌های مدیریت پایگاه داده و میان افزار را نیز در اختیار کاربران قرار می‌دهد. به زبان ساده‌تر PaaS به کاربران امکان می‌دهد تا با استفاده از ابزارهای عرضه شده شده توسط ارائه ‌دهنده، برنامه‌های کاربردی و نرم ‌افزارهای متنوعی را طراحی کنند.

نرم‌ افزار به ‌عنوان سرویس (SaaS)

نرم‌ افزار به ‌عنوان سرویس (Software as a Service) یا به اختصار SaaS نیز مدل دیگری از رایانش ابری است که در واقع به عنوان متداول‌ترین مدل آن شناخته می‌شود. SaaS برنامه‌های نرم افزاری را از طریق اینترنت و بر اساس تقاضا و معمولا با پرداخت حق اشتراک ارائه می‌دهد؛ یعنی کاربران دیگر نیازی به دانلود و نصب برنامه‌ها بر روی رایانه خود ندارند و تمامی آنها به صورت جامع و آماده از طریق اینترنت در اختیار آنها قرار می‌گیرند. ارائه‌ دهندگان این سرویس رایانش ابری، برنامه‌ها را میزبانی و مدیریت می‌کنند و در صورت نیاز نیز آنها را ارتقا داده و مشکلات نرم افزاری‌شان را نیز برطرف خواهند کرد. معروف‌ترین نمونه‌های SaaS شامل سیستم‌های مدیریت ارتباط با مشتری، مایکروسافت آفیس 365، برنامه‌های ایمیل وب، ابزارهای بهره ‌وری همچون Jira و Confluence، ابزارهای تجزیه و تحلیل، ابزارهای نظارت و برنامه‌های چت است.

مزایای رایانش ابری

حال که با سازوکار رایانش ابری و مدل‌های مختلف آن آشنا شدید، در این بخش مزایای رایانش ابری را مورد بررسی قرار می‌دهیم. همانطور که اشاره کردیم، سیستم‌های ارائه دهنده خدمات ابری همچون محاسبات ابری در چندین دهه اخیر به دلیل ارائه امکانات و قابلیت‌های کاربردی، طرفداران بسیاری در میان کاربران و سازمان‌ها پیدا کرده‌اند که برخی از مهم‌ترین مزایای استفاده از رایانش ابری شامل:

کاهش هزینه ها

کاهش هزینه به عنوان یکی مهم‌ترین مزایای رایانش ابری شناخته می‌شود و به همین دلیل با استقبال گسترده‌ای از سوی کسب و کارها و سازمان‌ها مواجه شده است. شرکت‌هایی که از منابع رایانش ابری استفاده می‌کنند دیگر مجبور به ساخت، نگهداری و یا خریداری دارایی‌های سخت افزاری و زیرساخت‌های مدیریت اطلاعات نیستند. علاوه بر موضوع کاهش هزینه‌ها، ارائه دهندگان خدمات رایانش ابری همچنین تمام تلاش خود را در جهت به حداکثر رساندن و بهینه سازی استفاده از منابع سخت افزاری نیز انجام می‌دهند. همین موضوع سبب می‌شود تا شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ نسبت به تعویض مراکز پرهزینه سرور و بخش‌های فناوری اطلاعات با اتصالات اینترنتی پرسرعت و کاربردی اقدام نمایند و در این میان کارمندان نیز برای انجام وظایف خود می‌توانند به ‌صورت آنلاین با یکدیگر در تعامل باشند. این مزایای قابل توجه در نهایت منابع سخت افزاری و محاسباتی را به یک معامله دو سر سود تبدیل می‌کنند و ارائه دهندگان خدمات رایانش ابری نیز برای ارائه پایین‌ترین قیمت با یکدیگر به رقابت می‌پردازند.

افزایش مقیاس پذیری

از دیگر مزایای استفاده از رایانش ابری می‌توانیم به افزایش مقیاس پذیری اشاره کنیم. از آنجایی که محاسبات ابری به طور پیش ‌فرض از قابلیت انعطاف ‌پذیری برخوردار است، سازمان‌ها می‌توانند منابع محاسباتی را با توجه به نیاز خود افزایش یا کاهش دهند؛ یعنی این منابع با توجه به گستردگی و بزرگی کسب و کار موردنظر، قابل افزایش یا کاهش هستند. بنابراین رایانش ابری قابلیت مقیاس خودکار را برای تیم‌ها و گروه‌ها فعال می‌کند و برنامه‌های ابری نیز می‌توانند به طور اتوماتیک منابع زیرساختی خود را در پاسخ به افزایش میزان ترافیک، کاهش و یا افزایش دهند.

عملکرد بهتر

رایانش ابری جدیدترین و بهترین منابع محاسباتی را ارائه می‌دهد و به همین دلیل طرفداران بسیاری در سراسر دنیا دارد. کاربران با استفاده از رایانش ابری می‌توانند به جدیدترین و به روزترین دستگاه‌ها با CPU های چند هسته‌ای که برای کارهای سنگین پردازش موازی طراحی شده‌اند، دسترسی پیدا کنند. علاوه بر این، ارائه دهندگان سرویس‌های محاسبات ابری همچنین دستگاه‌های سخت افزاری پیشرفته GPU و TPU را برای انجام امور مربوط به پردازش‌های گرافیکی، ماتریسی و هوش مصنوعی را نیز ارائه می‌دهند. ارائه ‌دهندگان بزرگ رایانش ابری، مکان‌های سخت ‌افزاری متعددی را در سطح جهانی توزیع کرده‌اند که با توجه به محل اتصال فیزیکی، کارایی بالا و عملکرد بهینه آنها را تضمین می‌کنند.

سرعت اجرای بالا

سرعت بالای اجرای برنامه‌ها و نرم افزارهای رایانش ابری بسیار بالا است و همین موضوع نیز موجب محبوبیت ویژه این سرویس ابری در میان سازمان‌ها و کاربران شده است؛ زیرا به راحتی و با چند کلیک ساده می‌توانند سرویس‌های ابری موردنیاز را بر روی سیستم‌های خود نصب و اجرا کنند. بدین ترتیب دیگر برای ذخیره و یا نگهداری داده‌های مهم و ضروری خود نیازی به استفاده از هاردهای دیسک و یا فلش ندارید و با استفاده از خدمات رایانش ابری به سادگی می‌توانید آنها را به یک محیط تحت وب و قابل اعتماد انتقال دهید.

استفاده راحت و آسان

استفاده راحت و آسان و سهولت دسترسی به خدمات رایانش ابری یکی دیگر از مزایای مهم و قابل توجه آن است که ذخیره، نگهداری و اشتراک گذاری داده‌ها را بسیار ساده ساخته است. بدین ترتیب با استفاده از رایانش ابری می‌توانید بسیار سریع‌تر و آسان‌تر و همچنین در هر زمان و مکان به اطلاعات مهم خود دسترسی پیدا کرده و دیگر نیازی به هاردهای خارجی و یا فلش مموری نخواهید داشت. امکان تهیه نسخه پشتیبان (بک آپ گیری) نیز از دیگر مزایای رایانش ابری است که با استفاده از آن می‌توانید از اطلاعات مهم خود یک نسخه ذخیره داشته باشید تا در صورت مفقود شدن و یا پاک شدن دیتاها از نسخه کپی آنها استفاده نمایید.

امنیت بالا

از دیگر مزایای رایانش ابری می‌توانیم به امنیت بالای آن اشاره کنیم که این ویژگی برای کاربران و سازمان‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. رایانش ابری به طور کلی به رایانش عمومی (Public) و خصوصی (Private) طبقه بندی می‌شود که مدل عمومی آن شامل سرورهای منابع محاسباتی، فضای ذخیره سازی و برنامه‌های کاربردی است و مدل خصوصی آن نیز منحصرا به یک سازمان اختصاص داده می‌شود که می تواند به صورت فیزیکی در مرکز داده سازمان در سایت قرار گیرد و یا توسط یک ارائه دهنده ابر، میزبانی شود.

با این حال امنیت هر دو مدل رایانش ابری بالا است و با خیال آسوده می‌توانید از آنها استفاده کنید. اما بدیهی است که رایانش ابری خصوصی دارای لایه‌های امنیتی محافظت شده بیشتری نسبت به مدل عمومی آن است. علاوه بر این، ارائه دهندگان خدمات ابری، مکانیسم‌ها و فناوری‌های امنیتی بسیاری را برای کمک به ساخت برنامه‌های کاربردی ایمن ارائه می‌دهند.

نقاط ضعف رایانش ابری

رایانش ابری نیز مانند هر سرویس دیگری علاوه بر مزایای قابل توجه دارای برخی معایب نیز هست. یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف رایانش ابری این است که دسترسی و استفاده از آن تنها از طریق اتصال به اینترنت امکان پذیر است؛ زیرا همانطور که در ابتدا نیز اشاره کردیم، تمامی امکانات این سرویس از طریق اینترنت ارائه می‌شود. بدیهی است که در صورت قطعی اینترنت استفاده از خدمات رایانش ابری و دسترسی به اطلاعات ذخیره شده بر روی آن امکان پذیر نخواهد بود.

از طرفی دیگر سرورهایی که توسط شرکت‌های رایانش ابری محافظت و نگهداری می‌شوند نیز ممکن است قربانی مشکلات داخلی، بلایای طبیعی و قطعی برق شوند. آموزش و یادگیری کار با برنامه‌ها و خدمات مختلف رایانش ابری نیز از دیگر چالش‌های استفاده از این سرویس در سازمان‌های بزرگ است؛ زیرا سازوکار هر برنامه در رایانش ابری با برنامه دیگر متفاوت است و از این رو باید برای آموزش صحیح خود کارمندانتان زمان صرف کنید. از آنجایی که تقریبا تمامی افراد یک سازمان از طریق یک پورتال به اطلاعات دسترسی پیدا می‌کنند، امکان بروز اشتباهات و خطاهای سهوی و عمدی نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

جمع بندی

ما در این مطلب موضوع رایانش ابری چیست و چه کاربردی دارد را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم و شما را مزایا و نقاط ضعف این سرویس نیز آشنا کردیم. همانطور که خواندید رایانش ابری ارائه دهنده انواع مختلف خدمات رایانه‌ای از جمله سرورها، ذخیره ‌سازی اطلاعات، پایگاه داده، شبکه، برنامه‌های نرم افزاری، هوش مصنوعی، تجزیه ‌و ‌تحلیل و برقراری ارتباط از طریق اینترنت است. این سرویس با هدف صرفه جویی در هزینه‌ها، افزایش میزان بهره وری، افزایش سرعت و کارایی و عملکرد بهینه شرکت‌ها و سازمان‌ها توسعه داده شده است که دارای سه مدل مختلف زیرساخت به عنوان سرویس، پلتفرم به ‌عنوان سرویس و نرم افزار به عنوان سرویس است.

منبع:

www.atlassian.com/microservices/cloud-computing