تا به حال اسم سیستم‌های مدیرت محتوا یا CMS به گوشتان خورده است؟ سایت‌های مختلفی که در فضای وب می‌بینید از این سیستم‌ها استفاده می‌کنند تا محتوای وب سایت خود را مدیریت کنند. سیستم CMS این قابلیت را دارد که به چندین نفر اجازه‌ی ایجاد، ویرایش و انتشار محتوا را می‌دهد. از محبوب‌ترین سیستم‌های مدیریت محتوا می‌توان به دروپال اشاره کرد که امروزه بیش از 1 میلیون کاربر از آن استفاده می‌کنند. در این مقاله قصد داریم دروپال را معرفی کنیم و ببینیم دلیل محبوبیتش در فضای وب چیست.
معرفی دروپال
به زبان ساده بخواهیم بگوییم، دروپال یک سیستم مدیریت محتوای منبع باز است. منبع باز بودن به این معناست که ساختار سیستم برای همه قابل دسترس است و افراد می‌توانند آن را تغییر بدهند. این نرم افزار تحت مجوز عمومی گنو (GNU) منتشر می‌شود. این مجوز نشانه‌ی این است که کاربران حق مطالعه، ویرایش، اشتراک‌گذاری و انتشار محتوا در این سیستم را خواهند داشت. معمولا دانلود برنامه‌های منبع بازی مثل دروپال رایگان است و بدون هیچ مشکلی می‌شود از آنها استفاده کرد.
بیشتر اوقات از این CMS برای ساختن وب سایت‌هایی استفاده می‌شود که بیشتر کارشان بر پایه‌ی انتشار گردش‌های کاری، مدیریت کاربران و ارائه‌ی محتوا انجام می‌شود. معمولا این سایت‌ها که سر و کارشان با پایگاه‌های داده زیاد است، چندین نویسنده و ویراستار دارند که لازم است همه به محتوای سایت دسترسی داشته باشند. این سیستم به کاربران این اجازه را می‌دهد که بدون نیاز به دستکاری HTML و موارد مشابه، به راحتی فقط محتوای مورد نظر خود را اضافه یا ویرایش کنند.
اگر راجع به ساختار دروپال کنجکاو هستید، شاید برایتان جالب باشد که بدانید دروپال بر پایه‌ی وب و ماژولار و با استفاده از زبان برنامه نویسی قدرتمند پی اچ پی نوشته شده و اطلاعات لازم خود را از بانک اطلاعات «MySQL» می‌گیرد.
![دروپال چیست]()
تاریخچه‌ی Drupal
به گفته‌ی سایت Drupal، در سال 2000 سازندگان این سیستم، یعنی درایس بایتِرت و هانس اسنیجدِر، که در آن زمان هنوز دانشجو بودند نیاز به اینترنتی داشتند که بشود به آن اطمینان کرد. اما در آن زمان اینترنت دائمی برای دانشجویان دانشگاه Antwerp در دسترس نبود. برای حل این مشکل، هانس و درایس تصمیم گرفتند که از طریق ایجاد یک پل ارتباطی بی‌سیم، اینترنت یک مودم ADSL را بین هشت دانشجو تقسیم کنند. اما بعد از این کار متوجه شدند که یک چیزی کم دارند: جایی که بتوانند در آن با یکدیگر حرف بزنند.
درایس این کمبود را به شکل یک فرصت دید و سایت خبری کوچکی را ساخت تا بتوانند از طریق آن کارها و نظرات خود را به اشتراک بگذارند. یک سال بعد، درایس تصمیم گرفت که پلتفرمشان را گسترش داده و اجازه بدهد که افراد بیشتری در این زمینه‌ی جدید از توسعه‌ی وب فعالیت داشته باشند. به همین دلیل، او نرم افزاری که از طریق آن سایت خود را مدیریت می‌کردند را با نام Drupal منتشر کرد. از آن زمان تا به حال، دروپال چندین بار به عنوان بهترین سی ام اس سال برگزیده شده است.
کاربردهای دروپال
از دروپال به این دلیل استفاده می‌شود تا بسیاری از وب سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی که شما با آنها روزانه سر و کار دارید ساخته شوند. این سی ام اس استانداردهای بسیار خوبی دارد که از آنها می‌توانیم به نگارش آسان محتوا، عملکرد قابل اطمینان و امنیت فوق‌العاده اشاره کنیم. ابزارهای مختلف این نرم‌افزار به ما کمک می‌کنند تا محتوای منظم و پرکاربردی که در فضای پر جنب و جوش وب به آن نیاز داریم را تولید کنیم.
![دروپال]()
از آنجایی که دروپال انعطاف‌پذیر است و قابلیت گسترش‌پذیری قابل توجهی دارد، در بسیاری از جاهای مختلف استفاده می‌شود:
• وب سایت‌های شخصی و تجاری
• پورتال‌ها
• وبلاگ، پورتفولیو و سایت‌های چند رسانه‌ای
• انجمن‌ها
• سایت‌های بین‌المللی(چند زبانی)
• سایت‌های مخصوص تجارت الکترونیکی
• شبکه‌های اجتماعی
چرا باید از دروپال استفاده کنیم؟
اگر برایتان سوال پیش آمده که چرا از بین سیستم‌های مدیریت محتوا دروپال را انتخاب می‌کنیم، در این بخش چند دلیل آورده شده‌اند که می‌توانند سوال شما را جواب بدهند:
عملکرد عالی – دروپال با داشتن شبکه‌ی توزیع محتوا باعث افزایش سرعت سایت‌های شخصی سازی شده می‌شود و مخاطبان در هر کجای دنیا که باشند به راحتی به سایت ما دسترسی پیدا خواهند کرد.
ویرایش آسان – با این سی ام اس شما می‌توانید به راحتی محتوای مورد نظر خود را ویرایش کنید و پیش نمایش آن را پیش از انتشار متن ببینید. اینکه بتوانیم متن را ویرایش کنیم یا عکسی به محل انتشار محتوا اضافه کنیم و در عین حال محتوا را همانطوری ببینیم که مخاطبان ما می‌بینند، مزیت مهمی به حساب می‌آید.
داشتن جامعه‌ی کاربری فعال – این سیستم مدیریت محتوا فقط یک نرم‌افزار ساده نیست، بلکه میزبان یک جامعه‌ی کاربری یک میلیون نفری محسوب می‌شود. وب مسترها، طراحان، برنامه‌نویسان، مترجمان و... همه در زمینه‌های بهبود دروپال، ساخت ماژول‌های جدید، به‌اشتراک‌گذاری روش‌های جدید و سازمان دهی رویدادهای مختلف تلاش می‌کنند و با انتقادات سازنده و در اختیار گذاشتن دانش خود به یکدیگر کمک می‌کنند. همین جامعه‌ی بزرگ باعث شده است که شرکت‌های بزرگی مثل ناسا و یونسکو از این نرم‌افزار استفاده کنند.
![نمونه سایت های دروپال]()
رایگان یا پولی؟
بسیاری از افراد این سوال را می‌پرسند که آیا دروپال واقعا رایگان است یا باید برای آن هزینه‌ای پرداخت کنیم؟ جواب این هست که بله، این سیتم مدیریت محتوا کاملا رایگان است. از آنجایی که این سیستم متن باز است، شما می‌توانید آن را دانلود کرده و آن را روی یک هاست قرار دهید.
البته توجه داشته باشید که اگر شرکت بزرگی هستید یا از این ابزار برای چندین وب سایت، اپلیکیشن، دستگاه‌های اینترنتی و... استفاده می‌کنید، احتمالا یک سری هزینههای جانبی پیش خواهند آمد که باید به آنها توجه داشته باشید. برای مثال اگر تجربه‌ی کافی در کار با دروپال نداشته باشید، احتمالا برای راه اندازی، حفظ و به‌روز‌رسانی آن به افرادی متخصص نیاز خواهید داشت تا مسئولیت این وظایف را بر عهده بگیرند.
ویژگی‌های دروپال
• انعطاف پذیری و ماژولار بودن
انعطاف‌پذیری دروپال ناشی از ماژولار بودن آن است. ماژول در واقع قطعه کدی برنامه‌نویسی شده است که می‌اوان از آنها برای مقاصد مشخصی استفاده کرد. در سایت Drupal.org هزاران ماژول متنوع و با فرمت‌های مختلف وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید. این ماژول‌ها می‌توانند قابلیت‌های جدیدی به سایت شما اضافه کنند.
• قابلیت چند زبانه بودن
از همان ابتدای کار با دروپال که می‌خواهید آن را نصب کنید، این سیستم به شما اجازه می‌دهد که از بین 100 زبان مختلف، زبان مورد نظرتان را انتخاب کنید. اگر به صورت تیمی کار می‌کنید و برخی از اعضای تیم می‌خواهند برای کار با رابط کاربری از زبان دلخواه خودشان استفاده کنند، هیچ مشکلی وجود نخواهد داشت. دروپال این قابلیت را در اختیار شما خواهد گذاشت.
• قابل دسترس بودن
این سی ام اس طراحی شده تا وب سایت‌هایی بسازد که توسط همه‌ی افراد، از جمله افراد نابینا، ناشنوا، معلولان ذهنی و معلولان جسمی قابل استفاده، ویرایش و مدیریت باشند. در واقع در کد اصلی دروپال، مقررات و استانداردهای مربوط به قابل دسترس بودن این ابزار نوشته شده‌اند و برخی از سازمان‌ها موظفند که این استانداردها را رعایت کنند.
مزایای استفاده از دروپال
• استفاده رایگان و منبع باز بودن. دروپال به دلیل امکانات زیادی که دارد، حتی اگر پولی بود هم محبوبیت خود را داشت. اما کاملا رایگان بودن آن باعث شده است که با محصولات مشابهی مثل وردپرس و جوملا به رقابت بپردازد. از دیگر مزایا دروپال باز متن بودنش است که به کاربر اجازه می‌دهد تا آن را با توجه به نیازهایش تغییر دهد.
• تمرکز آن بر روی وب مسترهای حرفه‌ای. این سیستم در ابتدا با این هدف ساخته شد که افراد متخصص و حرفه‌ای از آن استفاده کنند. این موضوع از اصلی‌ترین مزایا دروپال محسوب می‌شود و آن را از دیگر رقیبانش متمایز می‌کند.
• ظرفیت بالا برای خلاقیت. با کمک این نرم‌افزار، برنامه نویسان وب این توانایی را دارند تا منابع جدیدی ایجاد کنند و طرح‌های پیچیده و ارجینالی را روی سایتشان پیاده کنند.
• سرعت بالا. از دیگر مزایا دروپال نسبت به سایر سیستم‌های مدیریت محتوا می‌شود به سرعت بالای آن اشاره کرد. علت این سرعت بالا، سیستم کشینگ (Caching) داخلی آن است که مسئولیت ذخیره کردن داده‌ها و بالا بردن سرعت دسترسی به آنها را بر عهده دارد.
![مزیت های دروپال]()
معایب استفاده از دروپال
• سرعت یادگیری کار با آن. یکی از معایب دروپال این است که برای کاربرانی که تجربه‌ای در ساخت و طراحی سایت ندارند، کار با آن می‌تواند مشکل باشد. با وجود آنکه کسب مهارت در بخش‌های اصلی این سیستم خیلی طول نمی‌کشد، درک کامل آن ممکن است چندین ماه طول بکشد.
• نیازمند سیستم‌های قوی. قبل از اینکه به سراغ این سیستم CMS بیایید، باید به دنبال یک سیستم هاستینگ قوی باشید. برای اینکه بتوانید دروپال را نصب کنید، احتیاج به یک وب سرور با پشتیبانی از پی اچ پی 4 به بالا و همچنین یک بانک اطلاعاتی "مای اسکیو ال" برای ذخیره‌سازی مطالب دارید. همانطور که حدس می‌زنید سیستم‌های قوی نیازمند هزینههای زیادی هم هستند. این موضوع در برخی موارد می‌تواند جز معایب دروپال محسوب شود.
• عدم وجود طرح‌های آماده و با کیفیت. یکی دیگر از معایب دروپال این است که بیشتر کاربران این سیستم خودشان به طراحی برای پروژه‌هایشان می‌پردازند اما مشکل اینجاست که طرح‌ها و موضوعات با کیفیت و از پیش آماده برای طراحی سایت در این CMS کم هستند.
استفاده از دروپال برای چه سایت هایی مناسب است؟
آیا می‌دانید استفاده از دروپال برای چه سایت هایی مناسب است؟ اگر نمی‌دانید باید به شما بگوییم که استفاده از آن برای سایت‌های زیر بسیار مفید است:
• سایت‌های پر ترافیکی که هزاران کاربر عضو شده با نقش‌ها و دسترسی‌های مختلف دارند؛
• وب سایت‌هایی که نیاز دارند به چند نفر اجازه‌ی دسترسی به محتوا را بدهند یا محتوای زیادی را به شکل مقالات، پست وبلاگ، پست انجمن، صفحه وب و... منتشر کنند؛
• سازمان‌هایی که امنیت وب سایت برایشان اهمیت زیادی دارد؛
• سایت‌هایی که ساختاری پیچیده و نیاز به معماری منظم دارند تا محتوای مورد نظر و مرتبط را در اختیار کاربرانشان بگذارند.
سازگاری دروپال با زبان فارسی
همانطور که در بخش امکانات دروپال توضیح دادیم، دروپال قابلیت پشتیبانی بیش از 100 زبان مختلف دنیا از جمله زبان فارسی را دارد. برای اضافه کردن زبان فارسی به دروپال لازم نیست کار زیادی انجام بدهید. فقط کافیست بعد از نصب این سی ام اس، قابلیت استفاده از زبان‌های راست به چپ را در سایت خود فعال کنید. برای انجام این کار فقط باید به صفحه‌ی ماژول‌ها رفته و گزینه‌ی ماژول‌های local را فعال کنید.
تفاوت دروپال با سایرCMS ها
معمولا وقتی صحبت از CMSها می‌شود، اسامی که زیاد به گوش می‌خورند از این قرار هستند: دروپال، وردپرس و جوملا. در این بخش ابتدا می‌بینیم تفاوت دروپال با جوملا در چه چیزهایی است و سپس به مقایسه‌ی دروپال با وردپرس می‌پردازیم.
مقایسه‌ی دروپال با جوملا
• گرچه استفاده از جوملا ساده‌تر است اما اگر مدتی با دروپال کار کنید، می‌بینید تنظیمات بسیار کاربردی و جالبی در اختیار شما قرار خواهد داد.
• انتخاب‌پذیری: دروپال و جوملا هر دو منبع باز بوده و تم‌ها و ماژول‌های خیلی زیادی را در اختیار کاربر قرار می‌دهند و او می‌تواند به دلخواه خود با آنها کار کند و در آنها تغییراتی بدهد. با این وجود دروپال با داشتن بیش از 40 هزار ماژول، تنوع بیشتری نسبت به جوملا دارد.
• امنیت: خوشبختانه در هر دوی این پلتفرم‌ها هر گونه ناامنی به سرعت شناخته شده و برطرف می‌شود. اگر در هر یک از این CMSها کلمه‌‌ی عبوری قوی برای حساب خود انتخاب کرده باشید و نرم‌افزارتان به روزرسانی شده باشد، تقریبا جای هیچ نگرانی از نظر امنیت وجود نخواهد داشت.
![دروپال]()
دروپال یا وردپرس
وردپرس و دروپال از پر کاربردترین سیستم‌های مدیریت محتوا در جهان هستند. انتخاب اینکه کدام یک برای برند یا کسب و کار شما مناسب‌تر است بستگی به اهداف کوتاه و بلندمدتتان دارد. دروپال سابقه‌ی فعالیت طولانی‌تری نسبت به وردپرس دارد، اما امروزه وردپرس بیشتر در دنیای وب گل کرده و حدود 30 درصد از وب سایت‌های دنیا را در اختیار خود دارد. این میزان برای دروپال حدود 2 درصد است.
اما بحث محبوبیت را که کنار بگذاریم، هر دو پلتفرم نقش مهمی در دنیای مدیریت محتوا بازی می‌کنند. این دو سیستم نکات مثبت مشترک زیادی دارند، مثل منبع باز بودن، رایگان بودن، پشتیبانی قوی و آسان بودن استفاده از آنها. با این وجود، تفاوت‌هایی هم بین این دو سیستم وجود دارد که در این بخش به آنها سری می‌زنیم:
هزینه
اشاره کردیم که هر دوی این پلتفرم‌ها رایگان هستند اما بحثی که وجود دارد هزینه‌ی راه‌اندازی آن‌هاست. این کار در دروپال معمولا نیاز به تخصص بیشتری دارد و احتمال دارد نیاز به یک برنامه نویس وب داشته باشید. اما در وردپرس معمولا این کار ارزان‌تر است.
یادگیری کار با آنها
سرعت یادگیری کار با وردپرس و دروپال خیلی با هم متفاوت است. معمولا افراد کار با وردپرس را سریع یاد می‌گیرند، در حالی که دروپال پیچیده‌تر است و نیاز به مهارت فنی بیشتری دارد. به همین دلیل اغلب افرادی که برنامه نویس نیستند و می‌خواهند وب سایتی را شروع کنند، وردپرس را برای شروع کار انتخاب می‌کنند.
انتخاب‌پذیری و تنوع
مقایسه‌ی وردپرس و دروپال از این نظر کمی سخت است چون که هر دوی آنها اختیار زیادی به کاربر خود می‌دهند و تم‌های زیادی در اختیار او می‌گذارند. اما بسیاری از افراد این عقیده را دارند که برای مدیریت حجم زیادی از داده‌ها، دروپال انتخاب مناسب‌تری است و انعطاف‌پذیری بیشتری در این زمینه دارد.
امنیت
اگر از نظر فنی بخواهیم بررسی کنیم، وردپرس و دروپال هر دو به گونه‌ای طراحی شده‌اند که کاملا ایمن باشند. اما با توجه به شیوه‌ای که سایت‌ها در هر یک از این سیستم‌ها طراحی می‌شوند، بسیاری از کاربران می‌گویند که برنده‌ی این بخش از رقابت دروپال است. البته مقصر خود وردپرس نیست، عادت‌ها و اشتباهات رایج کاربران وردپرس هستند که گاهی مشکلات امنیتی در این سیستم به وجود می‌آورند. اما چون کاربران دروپال معمولا افراد حرفه‌ای هستند، چنین اشتباهاتی در دروپال خیلی کم‌تر اتفاق می‌افتند.
![دروپال یا وردپرس؟]()
نمونه‌هایی از سایت‌هایی که با دروپال طراحی شده‌اند
دروپال به دلیل امکانات و مزایای زیادی که دارد توسط برخی از معروف‌ترین سایت‌های جهان مثل سایت ناسا، شبکه‌ی اجتماعی توییتر، شبکه‌ی اجتماعی پینترست، سایت دانشگاه هاروارد و سایت شرکت نوکیا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در ایران هم سایت‌های دولتی، تجاری و سازمانی زیادی هستند که با CMS دروپال ساخته شده‌اند. از معروف‌ترین سایت‌های ایرانی ساخته شده با این سی ام اس می‌توان موارد زیر را نام برد :
• سایت پلیس فتا؛
• فروشگاه اینترنتی مو تن رو؛
• سایت فرآورده‌های لبنی کاله؛
• سایت شرکت همکاران سیستم؛
• موسسه‌ی آموزشی پارسه؛
• بعضی از دانشگاه‌های سراسری ایران مثل دانشگاه شیراز و ارومیه.
....
سخن پایانی
دروپال یکی از بهترین‌های سیستم‌های مدیریت محتوا و مدیریت سایت است که برای طراحی سایت‌های خبری و تخصصی، انجمن‌های عمومی و ... مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نرم‌افزار طوری طراحی شده است که هر شخص ثالثی به راحتی بتواند آن را ویرایش کند و به همین دلیل در بعضی مواقع آن را یک فریمورک مدیریت محتوا می‌نامند .از علت‌های محبوبیت این سی ام اس می‌توان به چند زبانه بودن، قابلیت دسترسی آسان، انعطاف‌پذیری، داشتن ماژول‌ها و تِم‌های متنوع و جامعه‌ی کاربری گسترده اشاره کرد.