کپچا چیست و چگونه کار می کند؟

تمامی کاربران در هنگام ورود و یا ثبت نام در یک وب سایت، شرکت در نظرسنجی‌های آنلاین و یا حتی در صفحه پرداخت با کپچا (CAPTCHA) مواجه . اما کپچا چیست و چه کاربردی دارد؟ کپچا نوعی سیستم پاسخ به یک چالش یا پرسش توسط کاربر است که با هدف تشخیص و متمایز ساختن انسان از ربات در فضای وب طراحی می‌شود. حتما تا کنون برای شما نیز پیش آمده است که در هنگام ورود به یک صفحه با تست‌هایی همچون وارد کردن اعداد و حروف موجود در کادر، انتخاب تصاویر دارای یک شی مشخص (همچون چراغ راهنمایی رانندگی و یا خطوط عابر پیاده) و یا کلیک بر روی گزینه I'm not a robot رو به رو شده باشید. این تست‌ها همان کپچا هستند که با هدف افزایش امنیت وب سایت‌ها و جلوگیری از ورود ربات‌های مخرب به آنها طراحی می‌شوند.

بیشتر بخوانید:  10 راهکار افزایش امنیت دامنه سایت

هکرها و مجرمان سایبری با طراحی ربات‌های خرابکار به دنبال روش‌هایی برای دسترسی به صفحات وب سایت‌ها، پایگاه‌های اطلاعاتی و سرقت داده‌های مهم آنها هستند. جالب است بدانید که ربات‌ها بیش از 40 درصد از ترافیک آنلاین را تشکیل می‌دهند. هر وب سایتی می‌تواند هدف حملات بی رحمانه، کلاهبرداری تبلیغات دیجیتال، تقلب در تراکنش‌ها و جمع آوری اطلاعات شخصی از طریق ربات‌های مخرب باشد. CAPTCHA ها برای افزایش امنیت و محافظت از وب سایت‌ها در برابر ربات‌های مخرب طراحی شده‌اند. کپچاها دارای انواع مختلفی هستند که با استفاده از آنها می‌توانید تا حد زیادی از ورود ربات‌ها به سایت خود جلوگیری نمایید. در ادامه این مطلب از وبکده موضوع کپچا چیست را به طور کامل مورد بررسی قرار می‌دهیم و شما را انواع کپچا نیز آشنا خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

برای طراحی سایت فروشگاهی با امنیت بالا با متخصصان وبکده در تماس باشید.

کپچا چیست و چه زمانی از CAPTCHA استفاده کنیم؟

کلمه کپچا یا CAPTCHA مخفف عبارت Completely Automated Public Turing Test to Tell Computers and Humans Apart بوده و به معنای آزمون همگانی کاملا خودکار شده تورینگ جهت مجزا ساختن انسان و رایانه است. کپچا در واقع نوعی آزمون امنیتی «چالش-پاسخ» است که وب سایت‌ها از آن برای تشخیص سریع کاربران واقعی وب (انسان‌ها) از ربات‌ها استفاده می‌کنند. ساده‌ترین نوع کپچا همان اعداد و حروفی هستند که در قالب یک تصویر کوچک به کاربران نمایش داده می‌شوند و آنها نیز به منظور اثبات هویت انسانی خود باید هرآنچه را که در تصویر مشاهده می‌کنند به صورت دقیق در کادر موجود تایپ کنند تا احراز هویت حقیقی و ربات نبودن آنها به سیستم ثابت شود.

اما چه زمانی از CAPTCHA استفاده کنیم تا از ورود ربات‌های مخرب به وب سایت خود جلوگیری به عمل آوریم؟ استفاده از کپچا در بخش‌هایی همچون ثبت نظرات کاربران به منظور جلوگیری از درج نظرات اسپم و غیرواقعی، عضویت و ایجاد حساب کاربری در سایت، ورود به سیستم و نظرسنجی‌های آنلاین به افزایش امنیت وب سایت شما کمک کرده و از دسترسی ربات‌های مخرب طراحی شده توسط هکرها به داده‌های مهم جلوگیری خواهد کرد.

کپچا چگونه کار می کند؟

سوالی که اکنون ممکن است برایتان پیش آمده باشد این است که کپچا چگونه کار می کند؟ CAPTCHA های کلاسیک به عنوان رایج‌ترین نوع کپچا شناخته می‌شوند و همچنان در برخی از وب سایت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند که شامل درخواست از کاربران برای شناسایی حروف است. در این مدل کپچا، شکل ظاهری حروف را از حالت استاندارد خود خارج کرده و آنها را به یکدیگر می‌چسبانند تا تشخیص آنها برای ربات‌ها دشوار باشد. کاربران باید حروف ارائه شده در باکس را به درستی در بخش موردنظر تایپ و ارسال کنند. اگر حروف وارد شده با حروف تصویر مطابقت نداشته باشند، از کاربران خواسته می‌شود تا مجددا این کار را انجام دهند. استفاده از چنین تست‌هایی در صفحات ورود (Login)، فرم‌های ثبت نام حساب کاربری، نظرسنجی‌های آنلاین و صفحات پرداخت تجارت الکترونیک رایج است.

هدف اصلی از ایجاد کپچا این است که یک برنامه کامپیوتری مانند یک ربات قادر به تفسیر حروف بهم چسبیده نیست؛ در حالی که کاربران حقیقی که به مشاهده و تفسیر حروف در انواع زمینه‌ها و فونت‌های مختلف عادت دارند و شناسایی آنها کار چندان دشواری نخواهد بود. به نظر شما کپچا چگونه امنیت سایت را حفظ می کند؟ ربات‌ها در هنگام مواجه با کپچا می‌توانند حروف را به صورت تصادفی در کادر وارد کنند که از لحاظ آماری احتمال موفقیت آنها در این آزمون بعید است. بنابراین ربات‌ها در این آزمون مردود شده و از تعامل آنها با وب ‌سایت یا برنامه موردنظر جلوگیری به عمل می‌آید؛ در حالی که انسان‌ها به راحتی از پس تشخیص آنها برمی‌آیند.

انواع کپچا

کپچاها دارای انواع مختلفی هستند که هر وب سایت بر اساس میزان حساسیت خود جهت بررسی و ارزیابی ورود کاربران می‌تواند از آنها استفاده کند. رایج‌ترین انواع کپچا شامل:

کپچا ریاضی

حل مسائل ساده ریاضی از جمله جمع و تفریق اعداد همچون 5 + 3 یکی از محبوب‌ترین مکانیسم‌های CAPTCHA است؛ زیرا ربات‌ها قادر به حل و پاسخگویی چنین سوالات مرتبط با منطق انسانی نیستند و در نتیجه در این آزمون مردود خواهند شد. کپچا حل مسائل ریاضی معمولا در وب سایت‌های وردپرس یا HTML اجرا می‌شود.

کپچا حروف و اعداد

کپچا حرف و اعداد به عنوان رایج‌ترین نوع CAPTCHA شناخته می‌شود و هر کاربر ممکن است حداقل یک بار در طول روز آن را در سایت‌های مختلف مشاهده کند. این نوع کپچا از شما می‌خواهد تا حروف و یا اعداد نمایش داده شده بر روی صفحه را در کادر تایپ کنید. این نوع کپچا گاهی اوقات ممکن است ترکیبی از حروف و اعداد و یا اعمال یک خط اضافه بر روی آنها نیز باشد تا رمزگشایی و درجه سختی آزمون برای ربات‌ها افزایش دهد. کپچا حروف و اعداد اغلب مبتنی بر صوت نیز هستند؛ زیرا برای افرادی که از لحاظ بصری دارای مشکل‌اند، کاربر پسندتر است.

کپچا تصویر

کپچا تصویر نیز مدل پرکاربرد دیگری از CAPTCHA است که مبتنی بر تصویر و طرح سوال است. به عنوان مثال ممکن است مجموعه‌ای از تصاویر به کاربران نمایش داده شوند و از آنها خواسته شود تا تمامی تصاویری که دارای یک شی خاص همچون اتومبیل، اتوبوس و یا تابلوهای خیابان هستند را پیدا و بر روی آنها کلیک کنند. انجام این آزمون کپچا نیز برای ربات‌ها دشوار است و استفاده از آن موجب افزایش امنیت وب سایت شما خواهد شد.

سایر اشکال و انواع کپچا شامل:

• کپچا سه بعدی: این مدل کپچا از کاربر درخواست می‌کند تا تصاویر سه بعدی را تشخیص و انتخاب کند.
• کپچا من ربات نیستم: این کپچا از کاربر درخواست می‌کند تا گزینه I am not a robot را انتخاب کرده و بر روی گزینه کنار آن کلیک نماید.
• کپچا بازاریابی: این مدل کپچا نیز از کاربر می‌خواهد تا یک کلمه و یا عبارت خاص و مرتبط با اسپانسر برند موردنظر را در کادر تایپ کند.

کاربرد کپچا چیست؟

برخی از کاربران گمان می‌کنند که تایپ کردن اعداد، حروف و یا پیدا کردن تصاویر خواسته شده در یک کادر از آنها کار بیهوده و وقت گیری جهت اثبات عدم ربات بودن آنها به یک وب سایت است. در حالی که چنین نیست و استفاده از کپچا در وب سایت‌ها بسیار مفید است و کاربردهای مختلفی دارد که چندین مورد از مهم‌ترین آنها شامل:

• جلوگیری از درج نظر از سوی اسپم‌های مخرب: استفاده از کپچا موجب افزایش تعداد نظرات واقعی کاربران حقیقی شده و در نتیجه وب سایت شما به صورت ارگانیک ارتقا پیدا خواهد کرد
• جلوگیری از کلیک فرم‌های جعلی: این امر در مواردی مفید است که چندین ربات، فرم‌های آنلاین را ربوده و جزئیات جعلی یا اسپم را در آنها درج و ارائه می دهند. در این موقعیت استفاده از کپچا بسیار مفید است و این مشکل را برطرف خواهد کرد.
• عملکرد CAPTCHA بر اساس آزمون تورینگ (Turing): این تست بر اساس تشخیص درک، منطق و توانایی پاسخگویی کاربر قادر به تشخیص ربات‌ها از انسان‌ها است. معمولا انسان‌ها در تست‌های CAPTCHA درصد قبولی بالاتری دارند، اما با رشد استراتژی‌های مقاومت ربات‌ها، گاهی اوقات تست‌های کپچا توسط ربات‌ها نیز انجام می‌شوند. با این حال، صنعت نرم افزار در حال تلاش برای رفع همین مشکل است.

مزایا و معایب استفاده از کپچا چیست؟

کپچا نیز مانند هر ابزار دیگری دارای مزایا و معایب خاصی است که پیش از بکارگیری آن در سایت خود باید از آنها مطلع باشید. به نظر شما مزایا و معایب کپچا چیست و استفاده از این تست تا چه اندازه به امنیت وب سایت شما کمک خواهد کرد؟ برخی از مهم‌ترین مزایای کپچا شامل:

• افزایش امنیت سایت
• کاهش حجم اسپم‌ها
• مسدودسازی افزایش خودکار استفاده از خدمات سایت
• ایمن‌تر ساختن فعالیت در وب
• ایجاد تمایز میان انسان و کامپیوتر
• جلوگیری و محدود ساختن ثبت نام و ایجاد حساب کاربری جعلی
• حفظ اطلاعات دقیق کاربر
• راه اندازی ساده و آسان در وب سایت‌ها

معایب استفاده از کپچا نیز شامل:

• عدم راه اندازی صحیح در برخی مرورگرها
• دشواری اجرای آن برای برخی کاربران
• ایجاد چالش برای افراد کم بینا و یا دارای معلولیت
• کپچاها بی خطا نیستند و تنها قادر به مسدود کردن اسپم‌ها هستند
• مشاهده کپچا و اجرای آزمون آن ممکن برای برخی کاربران آزاردهنده و وقت گیر باشد
• امکان کاهش ترافیک وب سایت؛ زیرا انجام تست‌های کپچا برای برخی کاربران دشوار است

به طور کلی استفاده از کپچا موجب افزایش امنیت وب سایت و جلوگیری از ورود ربات‌های مخرب به آن خواهد شد. اما در این میان مواجه با کپچا و انجام تست‌های آن ممکن است برای برخی کاربران خوشایند نباشد و تجربه منفی را در هنگام بازدید از سایت شما برای آنان رقم بزند.

reCAPTCHA چیست؟

حال که دانستید کپچا چیست و چه کاربردی دارد، بهتر است با مفهوم ری کپچا (reCAPTCHA) و سازوکار آن نیز آشنا شوید. reCAPTCHA یک سرویس رایگان ارائه شده توسط گوگل است که در واقع نسخه پیشرفته و جایگزین کپچا سنتی بوده و هدف آن مشابه کپچا است اما آزمون‌های تورینگ دشوارتری را جهت تشخیص انسان از ربات ارائه می‌دهد.

در فرآیند تایید هویت انسانی کاربران توسط reCAPTCHA از هوش مصنوعی (AI) جهت تشخیص رفتار انسانی استفاده می‌شود؛ زیرا ربات‌ها قادر به انجام آن نیستند. این آزمون‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که توسط هر کاربر حقیقی و فارق از سن، جنسیت و یا میزان تحصیلات قابل انجام باشد. ReCAPTCHA دارای سه نسخه مختلف است که نسخه اول آن در سال 2018 متوقف شد و در حال حاضر نسخه دو و سه آن توسط وب سایت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ReCAPTACH 2

ری کپچا نسخه دو از تست تشخیص تصویر جهت افزایش امنیت سایت استفاده می‌کند؛ یعنی کاربران باید تصاویری را که حاوی اشیاء خاصی همچون مانند حیوانات، درختان، علائم جاده یا پل هستند را شناسایی کرده و بر روی آنها کلیک کنند. انجام این تست برای کاربران واقعی به راحتی قابل انجام است اما برای ربات‌ها بسیار دشوار و بعضا غیرممکن خواهد بود.

ReCAPTCHA 3

ری کپچا نسخه سه از یک الگوریتم پیشرفته تجزیه و تحلیل ریسک استفاده می‌کند که مدت زمان خاصی را برای وارد کردن اطلاعات خواسته شده توسط کاربران در نظر می‌گیرد. شرکت گوگل به منظور جلوگیری از هک شدن این آزمون، جزئیات زیادی درباره نحوه عملکرد الگوریتم آن ارائه نداده است.

بهترین افزونه های CAPTCHA وردپرس

برای افزودن کپچا به وب سایت‌های وردپرسی، افزونه‌های مختلفی وجود دارد که با استفاده از آنها به راحتی می‌توانید به بخش‌های مختلف سایت خود از جمله صفحه ورود به حساب کاربری، بخش نظرات و یا فرم ثبت نام، CAPTCHA اضافه کنید. در این بخش چندین افزونه CAPTCHA وردپرس 2023 را به شما معرفی می‌کنیم:

بیشتر بخوانید: آموزش بیست ترفند افزایش امنیت وردپرس

Google Captcha

افزونه Google Captcha یکی از بهترین افزونه های CAPTCHA وردپرس است که استفاده از آن رایگان بوده و از وب سایت شما در برابر تهدیدات احتمالی اسپم محافظت می‌کند. از این افزونه می‌توانید در بخش ورود، ثبت نام، بازیابی رمز عبور، نظرات و غیره استفاده کنید. این افزونه یک reCaptcha را نمایش می‌دهد که کاربر باید پیش از ورود به وب سایت آن را به درستی انجام دهد.

GeeTest CAPTCHA

افزونه GeeTest CAPTCHA یک افزونه کپچا وردپرس هوشمند و رایگان است که برای محافظت از وب سایت‌های وردپرسی در برابر حملات اسپم و تهدیدات ربات‌ها با امنیت بسیار بالا طراحی شده است. این افزونه را نیز می‌توانید در بخش‌هایی همچون ورود، ثبت نام، درج نظر و هر بخش دیگری که به تشخیص انسان از روبات احتیاج دارد به راحتی اجرا کنید.

Captcha Bank

Captcha Bank نیز یکی دیگر از بهترین افزونه های CAPTCHA وردپرس است که به صورت رایگان در دسترس قرار دارد و بسیار قدرتمند است. این افزونه به عنوان یک لایه پوششی قوی عمل می‌کند و از وب سایت شما در برابر اسپم‌های مخرب محافظت خواهد کرد. Captcha Bank را نیز مانند سایر افزونه‌ها می‌توانید به بخش‌های مختلف وب سایت خود و به صورت کپچای ریاضی، حروف، اعداد (و یا ترکیبی از هر دو) و تصویر اضافه نمایید.

WPForms

از دیگر افزونه‌های کاربردی جهت افزودن کپچا به وب سایت‌های وردپرسی می‌توانیم به WPForms اشاره کنیم که در واقع نوعی فرم ساز بصری وردپرس است. این افزونه امکان ایجاد فرم‌های مختلف از جمله فرم تماس، ورود، ثبت نام و حتی نظرسنجی را در اختیار شما قرار می‌دهد و با استفاده از آن می‌توانید فرم‌های دلخواه خود را به صورت مستقیم از داشبورد وردپرس خود ایجاد نمایید.

با استفاده از این افزونه‌های کاربردی و رایگان به راحتی می‌توانید در قسمت‌های موردنیاز وب سایت خود کپچا قرار داده و از رورد ربات‌ها به آنها جلوگیری نمایید.

جمع بندی

ما در این مطلب موضوع کپچا چیست را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم و شما را با نحوه کار انواع مختلف کپچا نیز آشنا کردیم. همانطور که خواندید، کپچا نوعی آزمون آنلاین و هوشمند جهت تشخیص کاربران حقیقی از ربات‌ها است که با طرح پرسش‌هایی همچون حل یک جمع و تفریق ساده، وارد کردن اعداد و یا حروف به راحتی می‌تواند انسان‌ها را از ربات‌های مخرب متمایز سازد. با افزودن انواع کپچا به وب سایت خود می‌توانید امنیت آن را تا حد زیادی افزایش دهید؛ زیرا CAPTCHA موجب کاهش حجم اسپم‌های ورودی به سایت شده و از فعالیت ربات‌ها در آن نیز جلوگیری خواهد کرد.

منابع:

intellipaat.com/blog/what-is-captcha

www.techtarget.com/searchsecurity/definition/CAPTCHA